Bilindiği gibi geçen hafta Perşembe ve Cuma günleri 1 milyon 300 bin Ortaokul son sınıf (8. Sınıf) öğrencisi bir dizi sınava girdi. Benim gibi 8. sınıfta çocuğu olan veliler bile bu sınav veya sınavların mahiyetini anlayabilmek için çok uğraştıysa, bu kadar sınavla ilgisi olmayan insanların yeni sistemden bir şey anlayamamış olmaları normaldir. Bırakın mahiyetini, adını bile çoğu kimse hâlâ bilmiyor. Sınavdan bahsetmek isteyenler, bir yanlışlık yapmamak için her ihtimale karşı ‘SBS’nin yerine gelen sınav’ demeyi tercih ediyor. Böyle deyince insanlar da ne demek istendiğini anlıyor.
Yeni sınavın adı öğrenilemediği, hatta telâffuz edilemediği gibi, yeni sistemin nasıl işleyeceği ve liseye giriş puanının nasıl hesaplanacağı gibi sorular hâlâ kafaları meşgul etmektedir.
Yeni sistemi tanıtmak ve anlatmak için aylardır, Millî Eğitim Bakanı İl Millî Eğitim Müdürlerini, Müdürler Okul Müdürlerini, bunlar da öğrenci ve velileri yaptıkları toplantılarda bilgilendirmeye çalıştılar. Ben de böyle bir toplantıya katılarak öğrendim, fakat bu yazıyı yazarken yine de bir yanlışlık yapmayayım diye bilgilerimi kontrol etme ihtiyacı hissettim. Bu vesileyle hem bilgilerimi tazelemek hem de hâlâ tam olarak sistemi öğrenememiş olan veli ve öğrencilere bir nebze de olsa yardım etmek istedim. Yine de yanlışım olabilir. Sistemin karışıklığına veriniz lütfen…
Geçen hafta yapılan sınavlar TEOG 1. Dönem Ortak Sınavlarıydı. Bir de 2. Dönemde yapılacak… Bu yeni sınav sistemi özetle şöyle açıklanabilir:
Dönem içinde okulda yapılan yazılılardan biri, MEB tarafından ortak sınav şeklinde merkezi olarak yapılacaktır. Bu dersler, Türkçe, Fen, Matematik, İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük, Yabancı Dil ve Din Kültürü’dür. Buna göre  8. sınıflar her dönemde 6 dersten birer sınava girmektedirler. 1. Dönem sınavlarına geçen hafta girilmiş oldu. 2. Dönem sınavlarına Nisan 2014’te girilecektir.
Liselere yerleşmek için puan hesaplamasında ilk dönem sınavları % 30, ikinci dönem sınavları ise % 70 oranında etkili olacak. Ayrıca 6, 7 ve 8. Sınıf not ortalamaları da değerlendirmede önemli bir faktör olarak etki edecektir.
Bir dönemde 3 sınavı olan derslerden 2.’si, iki sınavı olan derslerden ise ilki merkezi olarak yapılmaktadır. Her ders için 20 soru sorulmakta ve 40 dakika süre verilmektedir. Yarım saatlik bir aradan sonra diğer sınava geçilmektedir. Böylece, sınavdan ziyade derse girip çıkılıyor gibi bir psikoloji hâkim olmuş oluyor. Ayrıca sorular test şeklinde ve yanlışlar doğruları götürmemektedir. Öğrenciler kendi okullarında sınava girmekte, fakat gözetmenliği başka okullardan öğretmenler yapmaktadır. Sınava girerken polis tarafından çocukların üst-başlarının aranmaması iyi bir uygulamadır. Böylece öğrenciler fazla sınav stresini hissetmemiş olurlar.
Buraya kadar iyi… Fakat bundan sonrası veya bunlardan başka konularda kafalara çok soru takılmaktadır. Sınavlar iki güne yayılmış oturumlar halinde yapılmaktadır. Sınav günleri pratik olarak derslerin yapılamayacağı düşünülerek iki gün (Perşembe ve Cuma günleri) okullar tatil edildi. Fakat uygulamada öngörülemeyen başka sorunlar ortaya çıktı. Bunların bir sonraki sınavlarda dikkate alınması gerekecektir. Meselâ sınav haftasında sınav günlerinden önceki 3 gün öğrencilerin çoğu rapor alıp okula gitmeden çalışmayı tercih etti. Yeni sistemde puanların eşit olması durumunda bakılacak bir kriter de ‘devam durumu’ olduğu için devamsızlık hakkını kullanan pek olmadı. Bu günlerde okula gidenler de zaten çalışmaları için serbest bırakıldı. Böylece tam bir hafta sınav uğruna harcanmış oldu.
Normal tarihte sınavlara giremeyenlere telâfi sınavı yapılacak, ama suistimal edilmesin diye telâfi sınavının soruları daha zor olacakmış. Bu, gerçekten mazereti olan yani suistimal etmeyenlere haksızlık olmaz mı? Bir de köy ve kasabalarda merkezi sınavların objektif yapılıp yapılamayacağı konusunda endişeler vardır. Ayrıca çoğu öğrenci ve veli özel okullarda not ortalamalarının manipüle edilebileceğini düşünüyor. Nitekim geçen günlerde ‘özel okullarda hormonlu notlar’ diye haberler çıkmıştı. 
Bu şüpheler ve kaygılar giderilemediği veya asgariye indirgenemediği taktirde, bu sistemin de en kısa zamanda yerini başka bir sisteme bırakacağı söylenebilir. Çünkü bu güne kadar nerdeyse her yıl bir sistem uygulandı. Başımız döndü her gün yeni sınav sistemlerini takip edeceğiz diye…