Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) temyiz dairesine çağrıda bulunan Afganistan savaşı mağdurlarının avukatları, ABD askerlerinin bu ülkedeki eylemlerini incelemeyi de ihtiva edecek bir savaş suçları soruşturmasına izin verilmesini istedi. UCM Başsavcısı Fatou Bensouda, Kasım 2017’de ABD askerleri, ABD Merkezi Haber alma Teşkilâtı (CIA) ve Afgan askerlerin, bu ülkede savaş suçları işlediği ve Taliban’ın insanlık suçu işlediğine dair iddialara yönelik soruşturma talebinde bulunmuştu. Euronews’de yer alan habere göre UCM yargıçları, 12 Nisan 2019’da Bensouda’nın Afganistan savaşında işlendiği iddia edilen muhtemel savaş suçlarıyla ilgili soruşturma talebini oy birliğiyle reddetmişti. Mahkeme, 27 Eylül 2019’da UCM temyiz dairesinin, Afganistan savaşında işlendiği öne sürülen muhtemel savaş suçlarıyla ilgili temyiz duruşmasını, 4-6 Aralık’ta yapacağını açıklamıştı.

“Savaş suçu oluşturacak ön bulgular mevcut”

Duruşmaları “Afganistan’da hesap verebilirlik için tarihî bir gün” olarak nitelendiren Avukat Fergal Gaynor, temsil ettiği 82 mağdurun soruşturma talebiyle bir araya geldiğini söyledi. ABD liderliğindeki uluslar arası koalisyon, 11 Eylül saldırılarının ardından Afganistan’da iktidarı elinde bulunduran Taliban’a ve örgütün ‘misafir’ olarak tanımladığı el Kaide lideri Usame bin Ladin’e yönelik operasyon başlatmıştı. Ülke tarihinin en uzun süreli savaşı olarak kayıtlara geçen operasyon resmen sona ermiş olsa da Afganistan’da halen 13 bin Amerikan askeri bulunuyor. İki savaş mağdurunu savunan bir başka Avukat Katherine Gallagher de, “Şu ana kadar Afganistan’da ya da ‘CIA’nın karanlık dehlizlerinde’ savaş kurallarını ihlâl ettiği iddiasıyla ABD’li hiçbir üst düzey yetkilinin sorumlu tutmadığını” söyledi. Gallagher, yaptığı savunmada, “ABD işkence programına soruşturma açılması, kimsenin yasaların üstünde olmadığını açıkça ortaya koyar” ifadesini kullandı. Savcılar, ABD Merkezi İstihbarat Teşkilâtı personeli de dahil olmak üzere Afganistan’daki uluslar arası güçlerin savaş suçu oluşturabilecek zihnî ve fizikî istismara yönelik ön deliller bulunduğuna işaret ediyor.