Gerçek sayı, bilinenin iki katı

Umut Vakfı’nın raporunu yorumlayan Uzman Psikiyatr Ayhan Akcan: “Genel olarak silahlı şiddet olaylarındaki gerçek rakamı, bilinenin iki katı gibi düşünmek lâzım, çünkü bir o kadar da basına yansımayan olay var. Kişiler kendi aralarında bu olayı kapatıyor ya da yerel basına aktarma konusunda baskı altında olduklarından olay hiçbir zaman bilinmiyor.”

Şiddet sahneleri yasaklanmalı

“Görsel medyadaki dizilerde, alkol ve sigarada olduğu gibi, şiddet sahneleri yasaklanmalı. Özellikle dizilerde en az 20 silahlı şiddet ve 5 yaralama, öldürme sahnesi var. Silahların görsel olarak kullanımı sınırlandırılmalı. Doğrudan reklam yasağı getirilmeli.  Erkek çocuklara oyuncak silah alınmamalı. Müfredata bireysel silahlanmaya karşı eğitim konulmalı.”

***

Silahlı şiddet arttı

“Türkiye Silahlı Şiddet Haritası 2020 Raporu”nu yorumlayan Uzman Psikiyatr Ayhan Akcan, silÂhlı şiddetin son 5 yılda yüzde 69 arttığına dikkat çekti.

Bireysel silâhlanma ve şiddete karşı mücadele eden Umut Vakfı’nın geçen yıl silâhlı şiddet ile ilgili basına yansıyan haberlerden derlediği rapora göre, 2020’de 3 bin 682 silâhlı şiddet olayının yüzde 85’i ateşli silâhlarla işlendi. Çıkan olaylarda 2 bin 40 kişi can verirken, 3 bin 688 kişi de yaralandı. Söz konusu silahlı olayların 3 bin 128’inde ateşli silâhlar (bin 303’ü tüfek, bin 825’i tabanca), 554’ünde ise kesici ve delici aletler kullanıldı. Bir diğer deyişle yerel ve ulusal medyada çıkan haber taramalarının sonuçları, pandeminin etkilerinin görüldüğü 2020 senesinde bir önceki yıla göre silâhlı şiddet olaylarının 69 arttığı görüldü. Independent Türkçe, Umut Vakfı’nın ortaya koyduğu bireysel silâhlanma ve bireysel şiddet verilerini, vakfın yönetim kurulu üyelerinden Uzman Psikiyatr Ayhan Akcan’la konuştu.

Pandemide daha da yükseldi

Bir önceki yıl yüzde 81 olan ateşli silâh kullanım oranının 2020’de yüzde 85’e çıktığını belirten Akcan, silâhlı şiddet olaylarının yüzde 15’in ise kesici aletler yoluyla gerçekleştirildiğini ifade etti. Son 5 yılda silâhlı şiddetin olaylarının yüzde 69 arttığına dikkati çeken Akcan, “Genellikle yüzde 50’si tabanca, yüzde 50’si av tüfeği olacak şekildeydi ancak burada değişim var. Olayların yüzde 58’inde tabanca, yüzde 42’sinde av tüfeği kullanıldı. Yani insanlar evde kaldığında, tabanca ile ilgili şiddet artışı daha da belirginleşti. Pandemiyle birlikte hem şiddet olaylarının sayısı hem de silâh kullanımı artmış durumda” yorumunu yaptı. Her 5 olaydan birinin kadına yönelik şiddet olduğunu belirten Ayhan Akcan, bunların yüzde 90’ının ise eski eş, eş, akraba, komşu gibi tanıdık bir isim tarafından gerçekleştirildiğini dile getirdi.

Denetim şart

“ResmÎ rakamlar azaldığını söylese de 3. sayfa haberlerinden yapılan silah şiddeti raporuna göre artmadığı görülüyor” diyen Ayhan Akcan’a bireysel silâhlanma ve bireysel şiddete karşı neler yapılması gerektiğini sorduğumuzda, yasal düzenlemeler, denetimler ve eğitim programlarının yapılması ve âcil yeni stratejiler belirlenmesinin şart olduğunu ifade etti. Türkiye’de silâh edinme sınırı olmamasını da eleştiren Dr. Akcan, şöyle konuştu: “Silâh edinme sınırı koyulsun, en azından ikiye indirilsin.” Toplumda huzur ve güvenin tesisi için silah satışlarında referans sisteminin de gerekli olduğunu savunan Akcan, “Referans sistemi yok, ama olmalı! Yaşamını yitiren 2 bin 40 kişinin yüzde 90’ı bir yakını tarafından öldürülmüş. ‘Silâh alınırken eş rızası istenilsin, kadının oluru da alınsın’ diyoruz. İnternetten silâh satışı yasak ama kargo ile teslim var! Bu da yasaklanmalı. Ayrıca sürekli denetim şart, 5 yıl sonra tazelenmemeli, denetim olmalı, zorunlu ihtar sistemi getirilmeli” şeklinde konuştu.”

Bir o kadar da basına yansımayan var

Bireysel silâhlanma ve silâhlı şiddet olaylarına karşı kamu spotu istediklerini belirten Umut Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Ayhan Akcan, özellikle maganda kurşunlarının neden olduğu tehlikeye dikkat çekerek, “Havada o mermi yok olmuyor, aşağı indiğinde ya birini öldürüyor ya da yaralıyor” dedi. Nüfusu fazla olan kentlerde şiddet olaylarının kayıt altına alınma, basına yansıma durumunun kırsal kesime göre daha fazla olduğunu belirten Dr. Ayhan Akcan, “Genel olarak silâhlı şiddet olaylarındaki gerçek rakamı, bilinenin iki katı gibi düşünmek lazım çünkü bir o kadar da basına yansımayan olay var. Kişiler kendi aralarında bu olayı kapatıyor ya da yerel basına aktarma konusunda baskı altında olduklarından olay hiçbir zaman bilinmiyor” yorumunu yaptı.