Truss, göreve geldiğinde “piyasaları korkutan ve partisinin anketlerde gerilemesine neden olan artık terk edilmiş bir ekonomik planı açıklamasıyla siyasî istikrarsızlıklarla karşılaşmıştı”.

Kendisini “İsrail’in taraftarıyım ve en büyük Siyonistim” ifadesiyle tanımlayan Truss’ın istifasında “1922 Komitesi”nin etkisinden bahsediliyor. Komite’nin diğer adı “Tory Komitesi”. Komite, “Muhafazakâr Parti’nin Özel Üyeler Komitesi” olarak biliniyor. Komite, İngiltere Avam Kamarası’ndaki Muhafazakâr Parti’nin Meclis grubudur. Komite, Muhafazakâr Parti’nin liderinin seçiminde önemli rol oynuyor. Aslında Komite, 1922’de seçilen milletvekilleri tarafından kurulmuş ve 1940’tan itibaren siyasette önem kazanmıştır. Ayrıca Komite, Muhafazakâr Parti’nin Meclis tabanının görüşlerini parti liderine ve Başbakana karşı temsil ediyor ve iletiyor. Dolayısıyla Komite’nin etkisi yadsınamaz.

Truss’ı istifaya götüren süreç şöyle işledi:

Birincisi Truss, Kurumlar Vergisi’ni %25’ten %19’a indirmekten vazgeçti. Truss böylece, 2026 yılı sonuna kadar İngiltere hazinesine 18 milyar sterlin gelir elde etmeyi umuyordu. Ancak Covid-19 salgını, Ukrayna’daki savaş ve enerjide fiyat artışının diğer tüm ürünlerin fiyatlarını da arttırmasıyla ekonomik sorunlar kamuoyunun baskısına yol açtı. İkincisi, yaklaşık altı hafta görevde bulunan Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng artan siyasî baskılara ve piyasanın kaotik ortamının olumsuzluklarına dayanamayarak 14 Ekim’de istifasını sundu. Truss, Kwarteng yerine, eski Dışişleri Bakanlarından Jeremy Hunt’ı atadı. 

Truss’ın ekonomi yönetimindeki değişiklikleri “U dönüşü” şeklinde değerlendiriliyor. Hatta Truss, Hunt’ın çok fazla etkisinde kaldığıyla ilgili iddiaları reddediyor. Truss 14 Ekim’deki basın toplantısında, “hükümetin mali disiplin konusunda piyasalara güven vermek için Maliye Bakanlığı’na Hunt’ı atadığını” bildirmişti.

Ancak devlet tahvillerindeki faizin yükselmesi, Sterlin’in ABD Doları karşısında yüzde 1.4 değer kaybetmesi ve kamu harcamalarında kısıtlamaya gidilmesi vb. sorunlar Truss’ın ekonomi politikasını çökertti. Truss’ın ekonomik yenilgisi, uluslararası basında “Trusseconomics felaket” biçiminde kavramsallaştırılıyor.

Trusseconomics felaketin ardından, 1922 Komitesi Başkanı Graham Brady ve üyelerin 20 Ekim’de öğleden sonra Truss ile toplantı yaptıkları iddia ediliyor. Truss da aynı günkü açıklamasında “durum göz önüne alındığında, seçildiğim görevi yerine getiremeyeceğimin farkındayım” sözleriyle istifa etti.

Elbette istifa, 1922 Komitesi’nin siyasette ve Muhafazakâr Parti’de ne kadar güçlü olduğunu gösterirken, Truss’ın da ekonomik sorunların üstesinden gelemediğinin delili.

Şimdi Muhafazakâr Parti’de liderlik için net bir isim mevcut değil. Ancak önceki seçimde Truss karşısında ikinci olan Rushi Sunak, Penny Mordaunt, Ben Wallace, Nadine Dorries gibi güçlü isimler geçiyor.

Her ne kadar normal şartlarda seçim 23 Ocak 2025’te yapılacak olsa da, İngiltere’de erken genel seçim kulislerine başlandı bile. İşçi Partisi lideri Sir Keir Starmer’in erken seçim isteme ihtimali yüksek. Yine de Komite ve Muhafazakâr Parti’nin sonraki adımı merak ediliyor.