Ancak bu korku savaş meydanlarından değil, insanın kendi zihninden yani içinden başlıyor. Kimi buna beyin çürümesi diyor; kimi bilgi zehirlenmesi. Adı ne olursa olsun günümüz insanı zihinsel bir kaosun tam ortasında yaşamaya çalışıyor. Etrafı çok kalabalık, çok gürültülü. Her gün yüzlerce bildirim, onlarca karar, sayısız sosyal medya içeriği ile düşünce ve dikkati dağılmış durumda. Bilgi çağının nimetleriyle kuşatıldığımız kadar, bu çağın yükünü de omuzlarımızda taşıyoruz. Yorgunuz. Niteliği belli olmaksızın üstümüze sağanak halinde bilgiler yağıyor. 

Zihin sürekli çalışmakta ama artık eskisi kadar berrak değil. Tükenmişlik, unutkanlık, odak kaybı, derin bir huzursuzluk hissi, kaygı, endişe ve korkular artmış durumda.

Modern çağda yavaşlamak, durmak, içe dönmek bir zayıflık olarak görülürken; hızlı hareket etmek, sürekli üretmek, güçlü görünmek ise ödüllendiriliyor. Halbuki insan için her şey her zaman yolunda gitmeyebilir. Sonuç olarak korkular da değişmiştir.

Bilginin ne olduğu Platon’dan beri tartışılmış ve yüzlerce tanım yapılmıştır. Bilgi, yaşamı anlamlandırmamıza, dünyayı açıklamamıza ve kararlarımızı yönlendirmemize yardım eden zihinsel bir araçtır. Ancak günümüzde ise bilgi anlamlı bütünler olmaktan çıktı. Bilgi kirliliği, gereksiz veri, tekrarlar, manipülasyon ve tüketilmeden geçilen içerik yağmuru haline geldi. Bu doğrultuda bilgi yalnızca öğrenilmez; seçilir, sağlanır, düzenlenir, iletilir ve kullanılır. Şu anki durumda ise bilgi üretilmekte ama bu saydığımız sınıflandırmanın yapılmasında eksik kalınmaktadır. Aşırı bilgiye maruz kalan insanın zihni dağılmaya müsaittir. Olaylar arasında anlamlı bağ kurma, karar verme gibi eylemlerde zorlanmaya başlar. Sonucunda da içsel huzurunu yitirir. Bu bir bakıma zihnin aşırı uyaranlara karşı kendini savunma halidir.

Kur’ân-ı Kerîm’de Nas Suresi’nde şöyle buyrulur: De ki: “Cinlerden olsun insanlardan olsun, insanların kalplerine vesvese sokan sinsi şeytanın şerrinden insanların Rabbine, insanların Mâlik ve Hâkimine, insanların Mâbuduna sığınırım!” İnsanın zihninde beliren şüphe, tereddüt, kuruntu, gizli söz gibi din ve ahlâk dışı davranışa sebep olan kötü düşünceler insanın kendini koruması ve Rabbine sığınması gereken durumlardır. Ehemmiyet verilmezse bir balon gibi söner giderler.

O halde motorları yavaşlatıp, hızı düşürelim. Gemiyi sıradan ve normal bir yolculuğa çıkaralım sevgili misafirler. Yaşadığımız dönemin getirdiği yorucu hızın aksine size sakin ve huzurlu bir şekilde seyredeceğimiz fıtrî bir yolculuk öneriyorum. Çünkü “Kalpler ancak Allah’ı anmakla/zikretmekle huzur bulur.”1 İman tereddütleri ortadan kaldırır, sıkıntıları giderir, huzura kapı açar.

Zamanın manevî hastalıklarına teşhis koyan ve reçeteler öneren Risale-i Nur’u okumak da akıl, kalp, ruh penceresinden olaylara bakmayı kolaylaştırarak; inkâr, vesvese, karamsarlık, gaflet gibi zihin oyalayıcı durumlarla baş etmeyi sağlar. Modern zihne hitap ederek aklî ve kalbî delillerle insanın iç dünyasını yatıştırır.

Bilginin değil hikmetin peşine düşmek hayata anlam katarken insanın kendisi için faydalı olanı almasını da sağlar. Bilgi ve bilgiyi bilmeyi istemek güzeldir ancak neyi bileceğini seçmek, bilgiyi kategorize etmek ve süzgeçten geçirmek çok daha önemli ve güzeldir.

En önemlisi zihnin karmaşası sustuğunda kalbin sesi duyulmaya başlar. Ve belki de bütün mesele o sesi yeniden işitmekte gizlidir. Çünkü “Bütün ulûm-u hakikiyenin esası ve madeni ve nuru ve ruhu, marifetullahtır.”2

(Genç Yorum dergisi, Temmuz 2025 sayısında kısaltılarak alınmıştır.)

KAYNAKÇA:

- Uçak, Nazan; Bilgi Üzerine Kuramsal Bir Yaklaşım, Bilgi Dünyası; 143-159

- Sözler;  23. Söz.

Dipnotlar:

1. Rad Suresi: 28.

2. Sözler, 23. Söz.