- FUTBOLUN AYRICA KİTLELERİ ETKİLEME GÜCÜ DE BÜYÜK. ABD’DE YAPILACAK 2026 DÜNYA KUPASI ÖNCESİNDE İNSAN HAKLARI BOYUTUYLA DA TARTIŞMA KONUSU.

Futbolun en gözde turnuvalarından biri olan Dünya Kupası 11 Haziran-19 Temmuz 2026 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika’nın ev sahipliğinde gerçekleştirilecek. Futbolseverleri büyük bir heyecan sararken, bazı insan hakları grupları özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde artan göçmen karşıtı politikalar ve otoriterlik sebebiyle yaşanabilecek mağduriyetler hakkında futbolun uluslararası alanda en üst düzey yönetim organı olan FIFA’ya uyarılarda bulundu.

Uluslararası Af Örgütü, Sınır Tanımayan Gazeteciler, Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği, Spor ve Haklar Birliği ve İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi uluslararası alanda tanınmış olan insan hakları grupları bir araya gelerek FIFA’ya endişelerini dile getirdi.

AF ÖRGÜTÜ ENDİŞELİ

Yapılan açıklamada 2026 Dünya Kupası’nın işçileri ve işçi haklarını destekleyen, çocuk haklarını gözeten, basın hürriyetini esas alan, çalışan insanların ve toplulukların fayda sağladığı global bir spor organizasyonu modeli olması gerektiği ifade edildi.

Spor ve Haklar Birliği (Sport & Rights Alliance) yöneticisi Andrea Florence, “İşçiler, oyuncular, taraftarlar ve futbol topluluğu bu Dünya Kupası’nı mümkün kıldı. 2026 Dünya Kupası’nın ABD, Meksika ve Kanada ev sahipliğinde yapılacağı açıklandığında bu kararın en büyük sebebi olarak insan hakları konusu öne çıkıyordu. Fakat özellikle ABD’de artan insan hakları ihlâlleri bu karara gölge düşürüyor” ifadelerini kullandı.

2022 yılında Katar’da düzenlenen Dünya Kupası’nda da sürekli gündemde kalan işçi hakları konusu, bu turnuvada da insan hakları grupları tarafından dikkatle takip ediliyor. Turnuvanın oynanacağı stadyumların inşasında emeği geçen ve insanlara sunulacak olan eğlencenin yapımında rol alan işçilerin de haklarının güvence altına alınması ve bu devasa organizasyondan onların da faydalanması gerektiği ifade ediliyor.

BASIN HÜRRİYETİ DE SIKINTILI

Medya hürriyeti konusunda endişelerini dile getiren Sınır Tanımayan Gazeteciler yöneticisi Clayton Weimers, her 4 yılda bir milyarlarca insanın dikkatlerini bu turnuvaya ve ev sahibi ülkelere verdiğini, hem saha içi, hem saha dışı olayların güvenilir bir şekilde aktarılabilmesi için gazetecilere güvenildiğini ifade etti. Buna rağmen ABD’de gazetecilerin erişimlerinin kısıtlandığını, vize problemleri yaşadıklarını ve güvenliklerinin tehdit altında olduğunu söyleyen Weimers, FIFA ve ev sahibi ülkelerin organizasyon öncesinde, sonrasında ve organizasyon devam ederken gazetecilerin güvenliğini ve hürriyetini garanti altına alması gerektiğine dikkat çekti.

ÇOCUKLAR GÜVENDE DEĞİL

İnsan Hakları İzleme Örgütü’nde çocuk hakları koordinatörü görevinde bulunan Katherine La Puente, FIFA’nın 2026 Dünya Kupası için bir çocuk koruma politikası olmamasını eleştirdi. Böylesine büyük bir spor organizasyonunda çocukların kaçırılma, çocuk işçi olarak çalıştırılma gibi şiddet ve suiistimallere maruz kalabileceğini söyleyen La Puente, “FIFA’nın bu organizasyon için yazılı bir çocuk hakları politikası olmaması kabul edilemez” ifadesini kullandı.

Ayrıca stadyum çevrelerinde sözde güzelleştirme adı altında evsiz insanların yerinden edilmemesi gerektiğinin de altını çizen insan hakları aktivistleri, en hassas durumda olan insanların en yüksek bedelleri ödememesi gerektiğinin altını çizdi.

TRUMP YÖNETİMİ VİZE VERMİYOR

Trump yönetiminin Haziran ayında imzalamış olduğu ve 19 ülke vatandaşlarına seyahat yasağı getiren karar yüzünden Haiti ve İran gibi Dünya Kupası’nda boy göstermeye hazırlanan ülkeler de olumsuz manada etkilenmiş durumda. 1974 yılından beri ilk defa Dünya Kupası’na katılmaya hak kazanan Haiti, Trump yönetiminin bu kararı sebebiyle kısıtlı bir katılım hakkına sahip olacak. 

Siyasî arenada Amerika’nın en çok çekiştiği ülkelerden biri olan İran da bu karardan nasibini alan ülkelerden biri. Öyle ki Dünya Kupası kura çekimleri için ABD’ye gelmeye hazırlanan İran Futbol Federasyon başkanına bile vize verilmiyor. İran Futbol Federasyonu sözcüsü Emir Mehdi Alevi, konunun siyasî olduğunu ve FIFA ile gerekli yazışmaların yapıldığını ifade etti. İsrail-Filistin gündeminde soykırımı sözlü olarak bile eleştirmeyip sessiz kalan FIFA’nın bu konuda Amerika ya da Trump yönetimine nasıl bir karşılık vereceği merak konusu.

İSTANBUL - CEMİL ÇAKIR