11 Eylül 2001’de terör örgütü El Kaide’nin ABD’ye düzenlediği saldırıları bahane eden ABD, önce Afganistan’a müdahale etti. Sonra da kitle imha silahları bulundurduğu gerekçesiyle Irak’ı işgal etti.
ABD’nin Afganistan’a müdahale etmenin 20 yılına gelindi. Saldırıların olduğu gün Beyaz Saray’da ABD Başkanı Bush’un yanındaki isimlerden biri de danışmanlarından Alberto Gonzales’di. Gonzales, yaptığı açıklamada o gün Bush’un “kararlı bir ruh hali” içinde olduğunu söyledi.
“Görevi Amerika’yı korumaktı.”
Başkan Bush’un Gonzales’in tabiriyle bu ‘kararlı’ duruşu, ABD’yi tarihinin en uzun savaşına soktu. Afganistan’da 20 yıl kalan ABD geriye tartışılacak bir miras bıraktı.
Yüzbinlerce sivil öldü
Afganistan işgali ile başlayan teröre karşı savaş politikasının bedeli sadece ABD için değil dünya için de ağır oldu. Yalnızca Afganistan’daki operasyonlarda 70 binden fazlası sivil, yaklaşık 240 bin kişi öldü. Ülkesini terk eden Afgan sayısı 2,5 milyonu buldu. Bu politikaların ABD bütçesine maliyeti 8 trilyon dolar oldu.
ABD’nin 20 yıllık politikası terörle mücadelede ne kadar başarılı oldu?
Afganistan’ı takip eden gazeteci Anand Gopal’e göre, son 20 yıldaki teröre karşı savaş politikası neticesinde radikalizmin etki alanı arttı.
“Afganistan’da başlayan teröre karşı savaş, başlangıçta Taliban’ı hiç sevmeyen birçok insanı Taliban’a katılmaya yöneltti.” Afganistan Analistleri Ağı‘nda araştırmacılık yapan Thomas Ruttig ise ABD önderliğindeki müdahalenin sonucunda, El Kaide ve dünya çapında faaliyet gösteren terör gruplarının fiilen çoğaldığını ifade etti.
“2001’den beri Kuzey Afrika’dan, hatta Ekvatoral Afrika’dan Güneydoğu Asya’ya kadar dünyanın her yerine nasıl yayıldıklarını gördük.”
ABD 20 yıl sonra Taliban’la anlaştı ve 2021 itibariyle Afganistan’dan çekilmeye karar verdi. Taliban ise bugün 20 yıl öncesine göre daha güçlü bir şeklide iktidarı ele geçirdi.
Gopal’e göre bunun sebebi de ABD’nin her türden savaş ağaları ve güçlü isimlerle ittifak kurmasıydı.
“Bu kişiler masum Afganları öncelikle tutuklayan, göz altına alan ve öldüren savaş ağalarıydı. Bu durum, Taliban’ın yeniden ortaya çıkmasına yol açtı.” Afganistan’da kısa vadede istikrarlı bir yapının kurulması zor gözüküyor. AA Afganistan muhabiri Bilal Güler’e göre bugün Afganistan’daki en büyük sorun hükümet problemi. “Hükümet bir türlü oturmadı. Somut olarak karşımızda bir hükümet göremiyoruz. Çünkü hükümet üyeleri yok ortada. Birçok hükümet üyesini tanımıyoruz. Görüntüleri yok, fotoğrafları yok.”
AA