Hatta toplumları yönetmenin ötesinde Hz. Peygamber (a.s.)’in Hadis-i Şerif'in buyurduğu gibi toplumun bütün katmanları bu Hadis-i Şerife göre sorumluluk alanına giren konularda bile hassasiyet gösterilmesi gereken hususlardır. Hz. Peygamber (a.s.), şöyle buyurmuştur:

“1.Herkes çoban mesabesinde mahiyetindekilerden sorumludur.

2.El imamı rain ve mahiyetindekilerden (yönettiklerinden) sorumludur

3.Aile reisi çoban mesabesindedir, idaresindekileri her türlü ihtiyaçlarını karşılamak sorumluğundadır.

4.Ailede kadında çoban eşine ve kocasına karşı sorumluluğu vardır.

5.Hizmetçi de çoban sorumluluğundadır. Hizmet alanından mesuldür.

6.Herkes sorumlu olduğu alanlardan sorumludur. Sorumlu olmadığı bir alan yoktur.”

Hz. Ali (r.a.)’ın oğlu Hasan’a tavsiyesinden herkes nasibin almalıdır.

Hz. Ali (r.a.), oğluna şöyle tavsiyelerde bulunuyor:

“Oğlum! Senin başka kimseler hakkında yapacağın muamelelerde elinde mi’yar (ölçün) kendin olsun.

Kendine yapılmasını istemediğin muameleyi başkalarına yapma.

Sana zulüm edilmesini istemediğin gibi, sen de kimseye zülmetme.

Kendi hakkında söylenmesini istemediğin sözleri başkaları hakkında söyleme.

Bildiğin az da olsa, bilmediğini söyleyerek sözünü uzatmaktan çekin.

Âdi yollar ve vasıtalarla elde edilen hayırda hayır yoktur.

Emellere yaslanmaktan hazer (sakın) et.

Emel, tembellerin sermayesidir.

Seni, Allah hür yaratmıştır, sakın kula kul olma.

Hayır ehli insanlarla düşüp kalkarsan, onlardan olmakta gecikmezsin.

Kendini adilikten uzak tut. Bunlarla elde edeceğin hiç bir menfaat yoktur ki, o senin kendini küçülmene mukabil olsun.

Allah ile senin arana başka bir nimet sahibi sokmamak elinden gelirse, sokma.     

Bütün işlerinde Allah’tan yardım iste. Ondan başka yardımcı yoktur.

Senin din ve dünyanı Allah’a ısmarladım.[1]   

Dipnot: 

[1] Köksal, M. Asım; İslâm İlmihali, Sağduyu Neşriyat, İstanbul-1999, s.397.