AYM son kararlarında, OHAL düzenlemelerinin OHAL sonrasında devam etmemesi gerektiğini belirtiyor. Başkan Zühtü Arslan da “Görevimiz OHAL’in olağanlaşmasını engellemek” diyor. Bu elbette ki olumlu.
Ama aynı AYM, OHAL dönemi uygulamalarıyla KHK’larına dokunmuyor. Onlara karşı açılan iptal davalarında red kararları veriyor.
Bunun sebebi, Başkanın son konuşmasında söylediği gibi, AYM’nin görev ve yetkilerini düzenleyen AY-148’de, OHAL’de çıkarılan KHK’ların—ve 2017 değişikliği sonrasında CB kararnamelerinin—şekil ve esas bakımından anayasaya aykırı oldukları iddiasıyla AYM’de dava açılamayacağının belirtilmiş olması.
AYM bu maddenin lafzını, anayasa koyucunun amacını ve yasama belgelerini inceleyerek OHAL KHK’larının hiçbir yargı denetimine tâbi tutulamayacağı sonucuna varmış.
İlk düğmenin yanlış iliklendiği ve “sakalın kaptırıldığı” yer işte burası. Yargı denetimi bu noktada AYM eliyle devredışı bırakılmış.
AY-15’in “OHAL’de bile ihlal edilemez” dediği çekirdek haklarla ilgili ihlal iddialarını inceleme ve yargılama yolu böyle kapatılmış.
Oysa masumiyet karinesi, din, vicdan, düşünce ve kanaat hürriyetleri, suç ve cezaların geriye yürütülemezliği ve işkence yasağı olarak sıralanan söz konusu çekirdek hakların OHAL KHK’ları ile ihlaline karşı yargı yolunun özellikle açık tutulması gerekmez mi?
Nitekim 20 Temmuz OHAL sürecinde bu hakların tamamı, diğer temel haklarla birlikte, görülmemiş boyutlarda çok ağır ihlallere konu oldu. Ve halen de olmaya devam ediyor.
Bunun yargı cenahındaki başlıca sorumlularından biri, 20 Temmuz sonrası MGK’yı referans göstererek bu yolu açmış olan AYM.
Gelinen noktada “Millî güvenlik için tehdit olma iddialarında kararı MGK değil, yargı verir” diyerek bu yolu kapatmaya çalışıyor, ama OHAL KHK’larını denetim dışı bırakmaya devam ettiği için, hak ihlalleri telafi edilemiyor.
Dahası, bu denetim dışılığın bundan sonraki muhtemel OHAL dönemlerinde çıkarılacak CB kararnameleri için de geçerli olacak olması, yeni hukuksuzlukların dayanağı ve kaynağı olma potansiyeline sahip bir risk.
Tek adam rejiminin dayatmalarından biri olarak bu risk, kaynağı kurutulmadıkça demokratik hukuk devleti için ciddi bir tehlike.