Her yerde israfa var, ancak devletin yaptığı israfın miktarı çok fazla. İşin ehli olanların hatırlatmasına göre en büyük israf, ‘devlet ihaleleri yoluyla’ yapılıyor. O halde bu israf kalemini masaya yatırmak ve çare aramak icap etmez mi?

Prof. Dr. Eser Karakaş, konu ile ilgili yaptığı bir değerlendirmede şöyle demiş: “Kamuda tasarruf yapısal reformlar gerektiriyor. Sayıştay’ı gerçek bir performans değerlendirmesi yapacak hale getirmeden, kamu ihale sistemini rekabete açmadan Türkiye kamu maliyesinin istikrara kavuşması mümkün değil. Türkiye ekonomisi çok sıkıntılı bir sürecin içinden geçiyor. Bu krizden çıkabilmek için hem para hem de maliye politikalarının doğru kullanılması gerekiyor. Belirli bir süredir para politikalarındaki yönelimin doğru olduğuna ama eksikler barındırdığına yönelik belirli bir mutabakat var iktisatçılar arasında. (...) Ancak, para politikalarının etkinliği için aynı zamanda maliye politikalarının da doğru bir yola girmesi gerekiyor. 2024 senesi için bütçede milli gelirin yüzde altısını aşan (%6.4) bir bütçe açığı öngörülüyor ki bu açık çok büyük, hatta muazzam bir açık, 2024 milli geliri 1.2 trilyon dolar (1200 milyar dolar) olacak ise bütçe açığı yüz milyar dolara yaklaşacak demektir, Türkiye ekonomisinin bugün kadar gördüğü, inşallah bir daha hiç görmez, en büyük bütçe açığı. Bu bütçe açığı ile etkin bir istikrar politikası, enflasyonla mücadele olanaksız.” (artigercek.com, 23 Nisan 2024)

Prof. Karakaş, “Kamuda tasarruf nedir?” diye soruyor ve cevabını da yine kendisi veriyor: “Kamuda sürdürülebilir bir tasarruf ve kamu harcamalarında etkinlik arayışı için dikkatleri üç kurum ve yasa üzerine odaklamak lazım, birincisi Sayıştay ve Sayıştay kanunu (2010), ikincisi Kamu ihale kurumu ve Kamu ihale kanunu (2002), üçüncüsü ise Rekabet Kurulu ve Rekabetin korunması hakkındaki kanun (1994) (bu sonuncusu yapısal bir reform gerektirmiyor, gereken sadece bir bakış açısı değişimi). (...) Sayıştay’ın belirli bir ölçüde, iyi tanımlanmış, çerçevesi iyi çizilmiş “yerindelik denetimi” yapabilmesinin önünün açılması; bu iki denetim olmadığı sürece kamu harcamalarının etkinliği havada kalıyor, böylece oluşan israf, kamu harcamalarındaki verimsizlik Saray’ın uçak filosu, kamudaki araba saltanatını fena solluyor. (...) Gelelim şu meşhur Kamu ihale Kanunu’na. Şayet kamu ihale sistemini (...) AB ülkeleri rekabetine açamazsak (...) kamuda tasarruf kavramını ayaklar altına alıyoruz demektir. (...) İşin özü şu: Kamuda tasarruf yapısal reformlar gerektiriyor.”

Haklı olarak devlet kuruluşlarının yaptığı elektrik israfını görüp itiraz ediyoruz; ancak bu israfın belki binlerce katı ‘israf’ın rekabetsiz ihalelerle yapıldığını görmüyoruz. Elbette ihalelerde yapılan israf ve ‘sermaye aktarımı’nı vatandaşın bilmesi kolay değil. Bu noktada iş, ahlaklı siyasetçilere ve sivil toplum kuruluşlarına düşüyor. Hakikaten ‘kayırma’ usulüyle verilen ihalelere itiraz eden kaç STK ya da ‘iktisatçı’ çıktı? Devleti, ‘işe yarayacak şekilde’ bir tasarrufa davet etmek şart vesselam.