Nisan ayının 17'si, iki farklı şahsiyetin iki ayrı tarihlerdeki vefat günüdür. 1967 yılının 17 Nisan'ında, anayasa hukukçusu, eski cumhurbaşkanı adaylarından Prof. Dr. Ali Fuat Başgil vefat etti.
1993'ün 17 Nisan'ında ise, ANAP'ın kurucu başkanı, 8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal vefat etti.
İşte bugün, bu her iki devlet ve siyaset adamının da vefat yıldönümüdür.
Şimdi, bu iki şahsiyeti biraz daha yakından tanımaya çalışalım.
ALİ FUAT BAŞGİL
Başgil, 1893 senesinde Samsun Çarşamba'da dünyaya geldi. İlk ve orta tahsilinin ardından yüksek tahsile başlamıştı ki, Birinci Dünya Savaşı patlak verdi.
Bu sebeple, tahsilini tamamlayamadan, 1914'te henüz 21 yaşında iken yedek subay olarak askerlik görevine başladı. Tam dört yıl müddetle Kafkas cephesinde savaştı.
Terhisten sonra tekrar İstanbul’a döndü ve yarım kalan hukuk tahsilini tamamladı.
1921'de Paris'e gitti. Hukuk doktorasını orada yaptı. Ayrıca, felsefe ile siyasî ilimler sahasında ihtisas yaptı. 1929 sonlarında Türkiye'ye döndü.
* * *
Özetle, Türkiye'de uzun yıllar öğretmenlik yapan, din, laiklik ve anayasa hukuku dalında yüksek ilmî vukufiyet sahibi olan Ali Fuat Başgil'i, insanlarımız daha çok onun 1961'deki cumhurbaşkanlığı seçimi vesilesiyle tanıdı.
27 Mayıs cuntacıları, devirmiş oldukları DP yöneticilerini insanlık dışı işkencelerden geçirip üç liderini idam ettirdikten sonra, yeni bir anayasa hazırlattılar. Seçmenin—şiddetli baskılara rağmen—sadece yüzde 65'nin "evet" dediği bu anayasa, 9 Temmuz 1961'de referanduma götürüldü.
Ardından, iki meclisli genel seçimlere gidildi. Millet Meclisi 450, Senato ise 150 kişiden oluşuyordu.
Bu safhadan sonra, sıra cumhurbaşkanlığı seçimine gelmişti. Darbecilerin tek adayı vardı: Cemal Gürsel.
İkinci bir adayın ortaya çıkması, o günkü şartlarda hiç de kolay değildi. Rakip adaya tahammül edemeyen cuntacılar, Meclis'teki milletvekillerinin aday olarak ilân ettikleri Ali Fuat Başgil'e kin ve öfke duymaya başladı.
Nihayet, 24 Ekim 1961'de Başbakanlığa çağrılan Başgil'e, burada adaylıktan çekilmesi talebinde bulunuldu. Buna itiraz edince de, silâhlı dayatma yoluna gidildi ve adaylıktan zorla vazgeçirildi.
TURGUT ÖZAL
8. Cumhurbaşkanı Turgut Özal, 1927'de Malatya'da doğdu. Ailesi, kısa bir süre sonra Bilecik Söğüt'a taşındı.
İlk, orta ve lise öğrenimini yine farklı şehirlerde tamamladı. 1945 İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümününde okumaya başladı.
1950'de, Fevzi Çakmak’ın ölümü sebebiyle yayın akışını aynen sürdüren radyoevine baskın yapanların içinde yer aldı. Aynı yıl, Ankara'da mühendis olarak Elektrik İşleri Etüd İdaresinde çalışmaya başladı. İki yıl sonra Amerika'ya gitti. 1954'te döndü ve Semra Hanımla hayatını birleştirdi. 1959'da askere alındı. Terhisten sonra, DPT'de Demirel'in yanında çalıştı. Ayrıca, muhtelif dairelerde de bürokrat ve teknokrat olarak çalıştı.
1971 Muhtırasından sonra özel sektörde (Sabancı Holding) görev aldı. 1977'de ise Erbakan'ın safında siyasete atıldı. Aynı yıl MSP’nin İzmir milletvekili adayı oldu, ancak seçimi kazanamadı.
1980 İhtilâlinden sonra, Başbakan Yardımcılığına getirildi. İki sene sonra hükümetten ayrılarak Amerika'ya gitti. Dönüşte tekrar siyasete atıldı ve 20 Mayıs 1983 Anavatan Partisini kurdu.
Aynı sene, sadece imtiyazlı partilerin katıldığı seçimleri kazandı ve tek başına iktidar oldu. Bir sonraki seçimde oyları düşmesine rağmen, yine iktidarda kaldı. Siyasî yasaklar hakkında yapılan referandumda, yasaklardan yana tavır aldı.
Partisinin 1988'deki kongresinde silâhlı saldırıya uğradı.
Bir yıl sonra Meclis'de yapılan 3. tur seçimlerde kendi partisinden 267 oy alarak cumhurbaşkanlığı makamına çıktı. Bu makamda iken, hem Köşk'ü, hem de Meclis'i idare etmeye çalıştı. Körfez Harbindeki diplomasiyi kendisi yönlendirdi. Başbakanı gölgede bıraktı.
Daha sonra Mesut Yılmaz başkanlığındaki eski partisiyle arası açılan Özal, 17 Nisan 1993'te Çankaya’daki görev süresini tamamlayamadan vefat etti.
17.04.2008
E-Posta:
[email protected]
|
