İçkili lokanta işletmecisinin müşteri seçme özgürlüğü ve başörtülüyü reddetme hakkı var mıdır? 

Başörtülü bir bayanın istediği yere girme özgürlüğü ve dilerse başörtüsünü rezil etme hakkı var mıdır?

Saçma gündem konusunu biliyorsunuz: Bir içkili lokantanın görevlileri içeri girmek isteyen başörtülü birkaç bayanı işletmecinin talimatıyla engellemişler. (Rivayete göre işletmeci daha sonra özür de dilemiş). 

Belirsiz bir video yardımıyla konu kamuoyunun gündemine gelmiş ve bunun üzerine Beşiktaş Kaymakamlığı da şöyle bir açıklama yapmış: 

“Beş gün önce Bebek mahallemizde bulunan bir işletmede yaşandığı iddia edilen ve sosyal medyada paylaşılan görüntülerle ilgili gerekli inceleme yapılmaktadır. İlçemizde bulunan kamu kurum, kuruluş ve özel sektör işletmelerinde bütün vatandaşlarımız hiçbir ayrım gözetilmeden eşit şekilde bütün hizmetlerden faydalanmakta olup, aksi bir duruma daha önce olduğu gibi bundan sonra da asla müsaade edilmeyecektir.”

Kaymakam belli ki iki hürriyeti ya da iki özgürlüğü çatıştırmış. Ya da hürriyetlerle özgürlükleri…

Devletin bu işlerle ne alâkası var? 

Türk Ceza Kanunu’nda konuyla ilgili sayılabilecek iki suç tipi var var: 

“Kamu hizmetlerinden yararlanma hakkının engellenmesi” suçunu düzenleyen 113. maddeye göre “Cebir veya tehdit kullanılarak ya da hukuka aykırı başka bir davranışla; 

a) Bir kamu faaliyetinin yürütülmesine, 

b) Kamu kurumlarında veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarında verilen ya da kamu makamlarının verdiği izne dayalı olarak sunulan hizmetlerden yararlanılmasına, engel olunması hâlinde, fail hakkında iki yıldan beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.”

Bu olayda “kamu makamlarının verdiği izne dayalı olarak verilen bir hizmet” yani bir “kamu hizmeti” yok. Zira içkili lokanta ruhsatı bu anlamda bir “özel izin” değil.  O halde bu madde kapsamında bir suç yok. 

“Nefret ve ayırımcılık” suçunu düzenleyen 122. madde ise şöyle: “Dil, ırk, milliyet, renk, cinsiyet, engellilik, siyasi düşünce, felsefi inanç, din veya mezhep farklılığından kaynaklanan nefret nedeniyle; 

a) Bir kişiye kamuya arz edilmiş olan bir taşınır veya taşınmaz malın satılmasını, devrini veya kiraya verilmesini, 

b) Bir kişinin kamuya arz edilmiş belli bir hizmetten yararlanmasını, 

c) Bir kişinin işe alınmasını, 

d) Bir kişinin olağan bir ekonomik etkinlikte bulunmasını, engelleyen kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

Bu olayda bu suçun işlenip işlenmediğini anlamak için de içkili lokanta işletmecisinin başörtülüyü içeri almama isteğinin başörtüsüne ve başörtülülere duyduğu nefretten mi merhametten (!) mi kaynaklandığını ayrıca düşünmek lâzım. 

Nefretten kaynaklanıyorsa ve nefret suçunu işleyen cezayı hak ediyorsa bu kere de şunu sormak lâzım: “Ey bacılar, size nefret edenlerin işlettiği bir yere gider misiniz?”

Varsayalım ki kanun ya da devlet meyhaneciler tarafından başörtülülere giriş yasağı konulamayacağına hükmetmiş olsun. Böylece başörtülülerin içkili lokantaya girme hakkı ve hürriyeti elde edebilmiş olmalarının onlara ne kazandırdığı ve hem onlara ve hem de dine ve dindarlığa ne kaybettirdiği de ayrıca düşünülmesi gereken bir konu.

Bir de unutmayalım ki bu konu başörtüsü ile çalışma hakkı ya da okuma hakkı gibi “çekirdek haklar” ile ilgili değil. Olsa olsa fındık fıstık haklar ile ilgili…