●  Nefis: Şer, günah, hatalara sebep olan kötü huy ve isteklerin tamamı. Kişi, Risale-i Nur’un siyasî meselelerini aklî, mantıkî kriterlere vurmaz, nefsi hareket eder; aldanır.  

●  Hevâ: İstek ve arzular. İslâm literatüründe akıl ve din tarafından yasaklanan kötü arzu ve isteklere karşı eğilim... Fert, kendi arzu ve isteklerine göre hareket eder. Siyasete uyarlarsak; taraf olduğu partinin-özellikle siyaset bilimi altyapısı ve yaptırım gücü olmadığı halde “hevası” başarılı olmasını ister, arzu eder ve destek verir. Sonuç, aldanma, aldatma!  

●  His: Duygulara dayanan, hissî durum. Şuursuzca davranış. Duyularımızla algılar, beyin ve kalbimizle idrak eder, akıl ve şuurumuzla tahlil ve sentez yaparız. Şuur, varlıkları ve hadiseleri düşünerek anlama, idrak etme, inceliklerini kavrama ve fark etme melekesidir. Şuurlanma; “uyanıklık ve dikkat; çevreden gelen mesajları kabul ve idrak; idrak edilenlerin kalitelerini fark etme; haberdar olduğu şeylerden de haberdar olma” hâlidir.  

Şuurluluk, yalnız “bilinçli” olmak veya bilmek değil­; muhakeme, sentez, tahlil, te’lif yapabilme kabiliyetidir. Buna muayyen bir zaman içinde insanın kendisinden ve çevresinden doğru haberdar olması hali de diyebiliriz. İşte his, bunları yaptırmaz. Hissi davranan siyasî hadiseleri de tahlil edemez. Sonuç hüsran! 

● Vehim: “Kuruntu, zan, tahmin” ve iç algı gücü ve kuruntu anlamında, psikolojik hal, aynı zamanda hadis ve felsefi terim. “İnsanın hatırına düşen, aklına gelen şey; doğru zannederek bir şeyi yanlış yapmak, yanılmak” anlamlarındaki vehmin çoğulu evhâmdır.”  

Olmadığı ve olamayacağı halde öyle zannetmek. Meselâ, müstebit AKP’nin hürriyetçi, demokrat olduğunu, darbeler anayasını değiştireceğini, dindar gençlik yetiştireceğini, ekonomiyi düze çıkaracağını vehmedilmesi.

İşte, “nefis, hevâ, his, vehim” ile sağlıklı karar veremez ve aldanır. Ve aldatır. Ve savrulur.