Peygamberimiz (asm) “Allah akıldan daha yüce bir varlık yaratmamıştır. Hiç kimse kendisini hidayete götüren veya tehlikeden alıkoyan aklından daha faziletli bir şeye sahip değildir” buyurmuşlardır.

İnsan aklıyla, siyah ve beyazı, doğru ve yanlışı, hak ve bâtılı, fayda ve zararı, hayır ve şeri birbirinden ayırır. Başarılarımıza, mücadelerimize, doğrularımıza, bilgimize, olgunluğumuza, irademize ve inançlarımıza aklımız vasıtasıyla sahip oluruz.

Üstadımız Bediuzzaman hazretleri Risale-i Nur’da; aklı şuurdan ve histen süzülmüş şuurun bir özeti; insanın en kıymetli cihazı; nurânî bir cevher; kâinatın sırlarını açan bir anahtar; âlemde tecellî eden Allah’ın isim ve sıfatlarını inceleyen bir âlet; tabiattaki sırları çözen bir keşşaf; insanı sonsuz hayatın mutluluğuna hazırlayan Rabbânî bir mürşid, yol gösterici; delil üzere giden; insana yüksek maksatlar ve bâkî meyveler gösteren hikmetli bir hediye; zâtıyla maddeden mücerret (soyut), fiiliyle maddeyle ilgili bir cevher, şeklinde tanımlamıştır.

Evet insan aklı vasıtasıyla, “Ben kimim? Nereden geldim? Nereye gidiyorum? Bu dünyadaki vazifem nedir?” sorularını aklı ile sorar ve bu soruların cevaplarına aklı ile ulaşır. İnsan aklı vesileyle mükellef ve muhatabdır. Akıl sahibi ve akıl sağlığı olmayan bir insan nasıl mükellef ve nasıl muhatap olabilir? İnsanın aydınlığı, ışığı, pusulası ve hazînesi aklıdır. Aklı, düşüncenin, iradenin, olgunluğu temelidir.

Hz. Aişe (Ra)’den nakledilen şu hadis, Hz. Peygamber’in akla verdiği önemi belirtmektedir: Hz. Aişe bir gün, Hz. Peygamber’e: “Ey Allah’ın Rasulülü! İnsanlar dünyada birbirinden ne ile üstün olurlar diye sordum diyor. Hz. Peygamber de: “Akıl ile; kimin aklı üstün ise, onun diğeri üzerinde bir üstünlüğü vardır” şeklinde cevap veriyor ve aralarındaki konuşma şöyle devam ediyor: “-Ahiretteki üstünlük ne iledir? - Akıl iledir. Peki, herkes kendi yaptığı iş ölçüsünde mükafat görmeyecek mi? -Ey Aişe! Her fert, ancak Allah’ın kendisine verdiği akıl kadar iş yapmayacak mıdır? Binaenallleyh, dünyada yaptığı işler, akılları nisbetindedir, ahiretteki mükafatları da bu işlere göre verilir.”

Kâinatta bütün hak ve hakikatin ölçütü akıldır. Akıl, aklı veren Rabbimiz ile kemale erişir. Dünya ve ahirette hayırlı mükafatlara vesile olacak aklı kemale erişmek duasıyla.