Adalet, hadsiz kudret sahibi olan Rabbimizin, “Adl ve Adil” isimlerinin bir yansımasıdır. Adalet Rabbimizin hem bir sıfatı, hem bir emirdir.

Adalet, Kur’ân-ı Kerîm’in en temel 4 konusu içinde işlenmektedir. Rabbimiz Kur’ân-ı Kerîm’de buyuruyor ki; “Allah gökleri yükseltti. Ve nizam ve ölçü koydu. Ta ki adaletten ve dinin emirlerinden ayrılarak ölçüde sınırı aşmayın. Ölçüyü ve tartıyı adaletle yerine getirin. Ve tartıyı eksik tartmayın. Ki ahiretteki mizanınızı ziyana düşürmeyin.”¹

“Kim zerre kadar hayır yapmışsa karşılığını görecek, kim de zerre kadar şer yapmışsa karşılığını görecektir. Siz de ona göre yaşayın. Bu küçüktür ne olacak demeyin!”²

“Adalet terazilerini kıyamet günü için kurarız. Hiç kimseye zulmedilmez. Hardal tanesi ağırlığında (basit bir şey dahi) olsa onu getiririz. Hesap sorucu olarak biz yeteriz.”³

Adalet hem dünyanın, hem ahiretin dengesini kazandıran ve dengeyi ayakta tutan bir hürriyet ve umut aynasıdır. Adaletin olmadığı bir dünyada zalimler, zulümler ve haksızlıklar vardır. Zalimin olduğu yerde hürriyetten, zulmün olduğu yerde umuttan, haksızlığın olduğu yerde adaletten söz etmek mümkün değildir. Hürriyet ve umut, adalet ile hayat bulur. Hayat ancak adalet ile hürriyete kavuşur, hürriyet umutların toprağı olur, suyu olur, ışığı olur. Adalet, hürriyet ve umut ile aydınlığa ulaşır, çiçekler açar.

Dünya insanın ve insanlığın bir yansıması ve bir aynası vazifesindedir. Aynı gök kubbenin altında farklı şehirlerde veyahut farklı bir toprak üstünde büyük bir zulüm, büyük bir adaletsizlik karşısında en büyük sınav vicdanımız içindir. Adalet, öncelikle kalbimize ve vicdanımıza bir pusula olmalıdır ki, o pusula ile dünya yönünü adalet ile bulsun.

Risale-i Nur’da Üstadımız Bediüzzaman hazretleri adaleti şu şekilde izah etmiştir: “Evet, adalet iki şıktır: biri müsbet, diğeri menfidir. Müsbet ise, hak sahibine hakkını vermektir. İkinci kısım menfidir ki, haksızları terbiye etmektir.”4 Cenab-ı Hakk’ın, her işini adaletle yaptığını, buna delil ise, “Her şeye hassas mizanlarla, mahsus ölçülerle vücud vermek, suret giydirmek, yerli yerine koymak, nihayetsiz bir adalet ve mizan ile iş görüldüğünü gösterir.”5

Ayrıca bu âlemde bazen tam manasıyla tecelli etmeyen adalet, mahkeme-i kübra’nın kurulduğu Ahiret âleminde tamamen tecelli edeceğini söylüyor: “Çünkü ekseriya zalim izzetinde, mazlum zilletinde kalıp, buradan göçüp gidiyorlar. Demek bir mahkeme-i kübraya bırakılıyor, te’hir ediliyor.” 6  

“Adalet-i Mahza yani tam adalet, “kim bir cana kıymamış veya yeryüzünde fesat çıkarmamış birisini öldürürse, bütün insanları öldürmüş gibidir” (Maide Sûresi, 32) âyetinin mana-yı işarîsiyle: Bir masumun hakkı, bütün halk için dahi iptal edilmez. Bir fert dahi, umumun selâmeti için feda edilmez. Cenab-ı Hakk’ın nazar-ı merhametinde hak haktır, küçüğüne büyüğüne bakılmaz. Küçük, büyük için iptal edilmez. Bir cemaatin selâmeti için, bir ferdin rızası bulunmadan hayatı ve hakkı feda edilmez. Hamiyet namına rızasıyla olsa, o başka meseledir. Adalet-i izafiye ise: Küllün selâmeti için, cüz’ü feda eder. Cemaat için, ferdin hakkını nazara almaz.” 7

Adalet, bu muhteşem kâinatın ve ebedi bir hayatın terazisi hükmündedir. İman nuruyla aydınlanmış pusulamız olan kalbimizin, bizleri diğer yaratılmışlardan üstün kılan aklımızın ve vicdanımızın en büyük adelet sahibi olan Rabbimizin emrettiği gibi adalet üzere yaşaması duasıyla.   

Dipnotlar;

1)Rahman Suresi:7-9.ayet  

2)Zilzal Suresi: 7-8.ayet

3)Enbiya Suresi: 47.ayet

4)Sözler, s106.  

5)Sözler, s 67.  

6) Sözler, s 84.  

7) Mektubat, s 68.