İran Araştırmaları Merkezi (İRAM) İç Politika Koordinatörü Mehmet Koç, ABD Başkanı Donald Trump’ın hem İran’a hem de diğer küresel aktörlere baskıyı günden güne arttırdığını ama küresel bir savaş çıkarma peşinde olmadığını belirterek “Bununla birlikte Trump ABD’nin sahip olduğu gücün sınırlarını zorlayarak ekonomik çıkarları maksimum düzeye çıkarma çabasındadır. Yani Trump, İran’da savaş değil ekonomik kazanç peşinde. Bu da beraberinde ABD’nin daha uzun bir süre küresel hegemonyasını sürdürmesine imkan sağlayacak.” dedi. Koç, ABD’nin tek taraflı olarak nükleer anlaşmadan çekilmesi, ekonomik ambargolar ve en son Trump’ın İran’a yönelik olası bir savaşta “yok olmayla karşı karşıya kalırsınız” tarzı tehditlerini değerlendirdi. Koç, ABD’nin nükleer anlaşmadan çekilerek İran’a ağır yaptırımlar uygulamasının Tahran başta olmak üzere anlaşmaya taraf olan diğer aktörleri de zor durumda bıraktığını söyledi.

Herkes baskılara boyun eğdi

İran’ın tam anlamıyla savaş tehdidi ve Venezuela olma ile karşı karşıya olduğuna dikkat çeken Koç, “Anlaşmaya hala bağlı olsalar da İran’ın da anlaşmadan çıkmaması için çaba sarf eden AB Troykası, Rusya ve Çin de ABD yaptırımlarına boğun eğmiş durumdadır. Zira özellikle AB ve Çin’in ABD ile olan ticaret hacmi göz önünde bulundurulduğunda kimse İran için büyük fedakarlıklara katlanmak istememektedir. Ayrıca bu aktörler ABD’nin kendilerine yönelik baskılarında İran’ı bir nevi pazarlık aracı olarak da kullanmaktadır. “ diye konuştu.

Dünya enerji piyasasını etkiler

“Gerilimin yaşandığı bölge dünyanın en zengin petrol ve doğal gaz rezervlerine sahiptir.” diyen Koç, “Dolayısıyla buradaki herhangi bir gerilim dünya enerji piyasasını etkileme kapasitesi bakımından küresel etkilere sahiptir. Her ne kadar gerilim şu an İran ve ABD, Suudi Arabistan, BAE ve İsrail ittifakı arasında yaşanıyor olsa da gerek nükleer anlaşmanın tarafı olan diğer aktörleri ve gerekse geriye kalan uluslararası toplumu yakından ilgilendirmektedir. Bu yüzden AB, Rusya ve Çin olabildiğince İran’ın nükleer anlaşmada kalmasını sağlayarak sürecin bir çatışmaya dönüşmesini engellemeye çalışıyor” dedi.

En çok Türkiye etkilenir

İRAM İç Politika Uzmanı Koç, ABD ile İran arasında meydana gelecek olası bir savaşın yaratacağı güvenlik, ekonomik ve insani krizlerden etkilenecek ülkelerin başında İran’ın en yakın ve önemli komşusu Türkiye’nin geldiğini öne sürdü. Bütün bölgenin büyük bir güvenlik sarmalı içine gireceğinin altını çizen Koç, “Türkiye’nin sınırlarında Irak ve Suriye’de yaşanan deneyim İran sınırları içerisinde de tahakkuk edecektir. Bu durum doğal olarak Türkiye’nin ulusal güvenliğini ve toprak bütünlüğünü tehdit eden riskler barındırmaktadır.” ifadesini kullandı.

AA