50 YILIN EN BÜYÜK YANGINLARI

Prof. Dr. Doğanay Tolunay: “Türkiye'de orman yangını sayıları artıyor. 1980’de bin kadar yangın varken 3 katına çıkmış. Geçen yıl 3400 yangın oldu. Bir haftada çıkan yangınların en büyük özelliği daha önce hiç görmediğimiz yerleşim alanlarında da çıkması. 50 yılın en büyük yangınları.”

100 BİN HEKTARI BULABİLİR

“2010'ların başında yılda ortalama 8-10 bin hektar yanarken 2019 İzmir yangınında 6500 hektar yandı. Geçen yıl 20 küsur bin hektar yandı. Bu sene sadece Manavgat'ta yangından etkilenen alanın 60-70 bin hektarı bulduğunu söyleyebilirim. Toplamda 100 bin hektarı bulabilir.”

***

Yangınlar göz göre göre geldi

Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Doğanay Tolunay, “Yangınlar bağıra çağıra geliyordu, ama kulağımızın üstüne yattık. Bu yangınların sebebi bizleriz” dedi.

Yuvamdünya Derneği Yönetim Kurulu’ndan Aysel Madra moderatörlüğünde gerçekleştirilen canlı yayında Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Doğanay Tolunay ve Boğaziçi Üniversitesi İklim Politikaları Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Levent Kurnaz, “Yangınlar neden ve nasıl başladı, ne yapmamız gerekiyor ve nasıl engelleyebiliriz?” sorusu çerçevesinde görüşlerini aktardılar. Orman yangınlarının arttığını ve artacağının altını çizen Prof. Tolunay, “Son bir haftada çıkan yangınların en büyük özelliği daha önce hiç görmediğimiz yerleşim alanlarında da çıkmaya başlamış olması. Aslında sinyaller geliyordu. Türkiye’de orman yangını sayıları artıyor. 80 yılında bin kadar yangın varken 3 katına çıkmış. Geçen yıl 3400 yangın oldu” dedi. 

100 bin hektar etkilenmiş olabilir

Yangın sayılarıyla beraber şiddetinin de arttığını belirten Tolunay şunları kaydetti, “2010’lu yılların başında yılda ortalama 8-10 bin hektar yanarken 2019 yılındaki İzmir yangınında tek başına 6 bin 500 hektar yandı. Geçen sene 20 küsür bin hektar yandı. Bu sene resmî rakamlar açıklanmadı ama uydu görüntülerinden kabaca hesaplamak mümkün. Sadece Manavgat’ta yangından etkilenen alanın 60-70 bin hektarı bulduğunu söyleyebilirim. Buna diğer alanları da eklediğimiz zaman toplamda 100 bin hektar alanın etkilenmiş olması ihtimali var ve son 50 yılın en büyük yangınlarıyla karşıyayız. Sağlıklı bilgi paylaşımı da yok. Kriz anlarında yetkililerin mutlaka sağlıklı bilgi paylaşması gerekir. O boşluk bir şekilde başkaları tarafından dolduruluyor. 

Kulağımızın üzerine yattık

“İnsanların yapısında şöyle bir şey vardır; ilk defa karşılaştıkları anormal olaylarda bir neden ararlar” diyen Tolunay, şöyle devam etti: “Bu orman yangınlarını bu sene anormalmiş gibi algılıyorlar bunun insan hatalarından çıktığını kabullenmiyorlar illa buna birileri kasıtlı bir şeyler yapmıştır diye tahmin edip, bu minval üzerinde ilerliyorlar. Zaten Türkiye’de Temmuz Ağustos aylarında her zaman orman yangını oluyordu. Bu aylar riskli aylardı. Ekstradan sıcak hava dalgaları gelmeye başladı. Yangınlar bağıra çağıra geliyordu, ama kulağımızın üstüne yattık. Bu yangınların sebebi bizleriz. Hiç başka yerlere suç atmaya veya bahaneler aramaya gerek yok. Bütün afetlerde olduğu gibi şöyle bir yol izliyoruz; yangın, deprem, sel olduktan sonra oraya en hızlı nasıl gideriz, hasarları en hızlı nasıl iyileştiririz, yarayı nasıl sararız üzerinden hareket ediyoruz. Aslında bizim ihtiyacımız olan yarayı sarmak değil, nasıl yaralanmayız buna bakmamız gerekiyor.” 

Hata yapıyoruz

“Dünyanın neresi kurak sıcak ve rüzgârlı olursa orada bundan sonra yangınları daha fazla göreceğiz. Türkiye’nin güney kesimleri bu yüzyılın sonunda Kahire’nin sahip olduğu iklime sahip olacak. Antalya, Adana, Urfadan bahsediyoruz. O çizgi üzerindeki şehirler” diyen Prof. Dr. Kurnaz, yangınlarda insanların hatalarına işaret ederek şöyle konuştu, “Aynı anda büyük bir bölgede sıcaklık çok yükselip bunun üzerine hava kuru ve rüzgârın yönü hızlıca değişecek olursa birkaç saat içerisinde çok geniş bir alanda, birkaç yerde yangın çıkabilir. Çünkü biz hiç gözünün yaşına bakmadan hata yapıyoruz. Sigara izmariti atıyoruz, cam şişeleri bırakıyoruz ortalıkta. Siz gittikten belki 6 ay sonra bir yangına neden olabiliyorsunuz. Biz o kadar hata yapıyoruz ki aynı anda dediğimiz şartlar aynı anda oluştuğu için bunlar oluyor.”

Lütfiye Özdemir - İSTANBUL

***

TV yöneticilerine RTÜK’ten tehdit

Radyo ve Televizyon Üst Kurulu Üyesi (RTÜK) İlhan Taşcı sosyal medya hesabından RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin’i eleştirdi. Taşçı, Şahin’in televizyon yöneticilerine gönderdiği mesaja dikkat çekerek, “Türkiye yangın yerine dönmüş, ciğerlerimiz yanarken RTÜK Başkanı Ebubekir Şahin “özel hat” üzerinden televizyon yöneticilerini tehdit etti! Şahin gönderdiği mesajda televizyon yöneticilerine “yangınları göstermeyin yoksa size en ağır cezayı veririm” diye tehdit savuruyor” dedi.

***

‘Yangın çok kötü yönetiliyor’

Türkiye’de orman yangınlarına karşı mücadeleyi değerlendiren Eski Turizm Bakanı Bahattin Yücel, RS FM’de Ali Çağatay’la Seyir Hali programında konuştu. Yücel, devletin yangına karşı kullanabileceği birimleri ve yöntemleri “Kıyı emniyetinde çok ciddî ölçüde kıyıdan yangınları söndürebilecek donanım var. Bu donanım hiç devreye sokulmadı. Dün yanılmıyorsam Marmaris’in İçmeler semtinden insanlar tahliye edilmeye çalışıldı. (...) Deniz Kuvvetleri’nin de çok ciddî deniz itfaiyesi var. Havaalanlarında yangın söndürmek amacıyla oluşmuş çok ciddî bir deneyimli personel var. Bunlar aynı bölgede tek merkezden koordine edilerek rahatlıkla yangının yoğun olduğu yerlere yönlendirilebilir ve orada bir tedbir alınabilir. Yangının gideceği yön belli, sıçramasını engelleyecek ağaç kesimi ile duvarlar örülebilirdi. Bu da yapılmadı. Çok kötü yönetildiğini düşünüyorum” diye saydı.

***

Halk çaresiz ve öfkeli

İngiltere merkezli Sky News haber kanalının muhabiri Alex Crawford’ın Türkiye’deki yangınlarla ilgili yaptığı yayın sırasında alevlerin arasında kalması ülkede en çok konuşulan görüntülerden biri oldu. Crawford, yangınlarla ilgili izlenimlerini Sky News’in haber sitesinde yayımlanan bir makalede kaleme aldı. Crawford’a konuşan kimi orman yetkilileri, bu yangınları 1940’lardan beri görülen en yıkıcı yangınlar olarak tanımladı. Crawford makalesinde, “Bazı bilim insanları bu durumu iklim değişikliğine bağlasa da, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yangınlarla başa çıkmak için yeteri kadar hava gücüne sahip olunmaması dolayısıyla eleştiriliyor” dedi. BBC Türkçe’nin haberine göre, Cem Akın adındaki bir gencin, “Çok yorgun ve çaresiz hissediyorum. Hiçbir şey yapamıyoruz, evlerimiz ormanlarımız yanıyor” dediğini aktaran gazeteci, ülkede topluca hissedilen bir öfke ve çaresizlik olduğunu belirtti. Crawford makalesini, “Türkiye, koronavirüsü ve turizm sektöründeki düşüş dolayısıyla ekonomik olarak halihazırda yara almıştı. Şimdi vatandaşları daha da çok sarsılacak” ifadesiyle bitirdi.