Adalet, karşılıklı insan ilişkilerini düzenleyen toplumsal düzenin mümkün, ama zorunlu olmayan özelliğidir.

Adaleti yasalara uygun yaşamak olarak tanımlayanlar yasaların nasıl adil olması gerektiğini ve adaleti sağlayacak şekilde nasıl yapılması gerektiğini açıklamak durumundadır. Yasalar adil değilse ona uymakla zulüm ve haksızlık daha da yaygın hal almayacak mıdır?

*

Adaleti eşitlik olarak da kabul etmek mümkün olmaz. Zira kişinin hak ettiğini vermek yerine herkese eşit paylaştırmak, daha çok çalışan ve daha fazla hak edeni mahrum etmek olacağından haksızlık ve zulümdür. Bu insanı tembelliğe attığı ve çalışanın şevkini kırdığı için üretimi ve gelişimi de engeller. 

Adaletten ahlâk ve erdem dediğimiz fazilet doğar. Adil olmayanın doğru olması, sevgi ve saygıyı hak etmesi de mümkün olmadığı için bireyin ve toplumun huzur ve mutluluğunu da bozar.

*

Hukukun üstünlüğünü sağlamak ve insan haklarını korumak için devlet tarafından belirlenen normlar ve yasalar olmalıdır. Bu yasalarla devlet bireyin haklarını korumayı amaçlar. 

İnsan hakları yaratılıştan Allah’ın insana tanıdığı ve sorumluluğun kaynağı olan temel haklardır. Bu sebeple kimsenin kimseye lütfu değildir. 

Temel hakların kullanımını engellemek haksızlıktır. Zulüm buradan doğar. 

*

Temel haklar başta, “Hayat hakkı, hayatın devamı için gerekli olan mülkiyet hakkı, Allah’ın verdiği aklı korumak için bilgi edinme ve doğruları öğrenme hakkı, aile hukukunu ve iffetini korumak için namusunu koruma hakkı, Allah’ın insanlara dünya ve ahiret saadetini netice veren dini koruma hakkıdır.”

Hukukun amacı da bu beş temel hakkı korumaktır. Devletin varlık sebebi de bu temel hakları koruyarak bireyin hürriyetini sağlamak ve gelişmesinin önündeki engelleri ortadan kaldırarak çalışma güvenliğini sağlamaktır.

Bunu sağlayan devlete adil devlet denir. 

Ve “Adalet mülkün temelidir.”

*

Demek ki hukuka adalet için ihtiyaç duyarız.

Adalet ise hak edene hakkını vermek, haksızlık yapanı engellemek ve zulmedeni cezalandırmaktır.

Hak, Allah’ın kullarına yaratılıştan verdiği haklar ile kişinin emeğinin karşılığı olan şeydir. Allah’ın verdiği hakkı engellemek ve kişinin emeğini çalmak ise haksızlık ve zulümdür. 

Devletin görevi hukuku korumaktır.

Ve devlet bunu adil yasalarla sağlar.