İki grup arasındaki çatışmaların giderek büyümesi Sudan’da iç savaş tehlikesini belirginleştiriyor. Hatta iç savaş tehlikesinin bölge ülkelerine de sıçramasından çekiniliyor. 

Bununla birlikte El-Burhan ve Hemetti’nin gruplarının yetkilileri ABD-Suudi Arabistan aracılığıyla, Cidde’de 11 Mayıs 2023’te Taahhüt Beyannamesi’ni imzaladılar. Beyanname, çatışma bölgesindeki sivil vatandaşların acil insanî ihtiyaçlarının karşılanmasının kolaylaştırılmasını amaçlıyor. 

Yine Beyanname ile Uluslararası İnsancıl Hukuk kapsamındaki temel yükümlülükler teyit edilirken, ilerleyen günlerde çatışmaların durdurulması için muhtemel bir girişime temel teşkil edebileceği olasılığı mevcut. Dolayısıyla Beyanname 15 Nisan’dan beri taraflar arasında imzalanan ilk belge olması açısından önemli.

Beyanname toplam 7 ana maddeden ve alt maddelerden oluşuyor. Özetle:

- Sudan halkının çakarları ve refahı en büyük önceliktir. 

- Uluslararası İnsancıl Hukuka ve Uluslararası İnsan Hakları Hukuku’na saygılı olarak, siviller ve savaşan unsurlar arasında ayrım yapılmasına dikkat edilecektir; sivillerin zarar görmesinden azami derecede kaçınılacaktır; sivillerin canlı kalkan kullanılması uygun değildir; kontrol noktalarından sivil insanî yardımların geçişinde kolaylık sağlanacaktır; sivillerin geçim kaynakları yağma ve talan edilmeyecektir; hastaneler, elektrik ve su merkezleri hedef alınmayacak ve askerî amaçlı kullanılmak üzere işgal edilmeyecektir; insanî yardım kuruluşlarının faaliyetleri engellenmeyecektir; çocuk yaştaki gruplar silah altına alınmayacak; siviller keyfî gözaltına alınmayacak ve cinsel şiddete maruz bırakılmayacaktır. 

- Tıbbî ekipman geçişlerine kolaylık sağlanacak; insanî yardım malzemelerinin depoları korunacaktır.

- Zikredilen taahhütlerin Uluslararası İnsancıl Hukuka uygun şekilde sahadaki tüm gruplar bilgilendirilecek.

- Sudan Kızılay’ı ile Uluslararası Kızılhaç koordine halinde olacak.

- Ateşkesin sağlanmasına yönelik görüşmelere öncelik verilecek.

- Kalıcı barışı sağlamak üzere müteakip müzakerelerin planlanması hedefleniyor.

İmzalanan Cidde Taahhüt Beyannamesi’yle, Sudan’ın silahlı gruplarının diyalog zemininde buluştukları anlaşılıyor. Cidde buluşması Sudan’da barış arayışının, ateşkes şartlarının, insanî yardımın sağlanmasının ve siyasî diyalog sürecinin gündemini kapsadığı vurgulanıyor. Elbette Cidde’deki toplantının basına yansımayan ayrıntıları da var. Ancak ABD-Suudi Arabistan’ın aracılığı, tarafları masada toplayabilme başarısını gösterdi.

Sudan’da kabul edilen Beyanname’yle sürecin önce insanî yardımın kolaylaştırılması, sonra ateşkes, daha sonra barış girişimlerinin başlatılması yönünde ilerleyeceği ihtimal dahilindedir.