Bir de Rusya’nın 10 Şubat 2022’de Belarus (Beyaz Rusya) ile birlikte Ortak Askerî Tatbikata başladığı haberi, aynı tarihli The Moscow Times gazetesinde yer aldı. Batı’nın “tehlikeli an” konusunda uyardığı Rusya’nın, Belarus ile tatbikata başlamasının “diplomatik çabaların sonuna gelindiği endişelerini” gündeme getiriyor. Buna rağmen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin “Ukrayna’yı işgal planlarının olmadığına dair sinyaller verirken, ülkesinin güvenlik endişelerinin de dikkate alınmasını istiyor”. Böylece Rusya, askerî seçeneği göstererek diplomasi penceresini de tam olarak kapatmadığını belirtiyor.

Rusya baştan beri “ABD ve müttefiklerinden, Ukrayna’nın ve diğer eski Sovyet ülkelerinin NATO’ya katılmasını” istemiyor. ABD ve NATO, Rusya’nın taleplerini reddetmekle birlikte, “muhtelif füzelerin sınırlandırılması, askerî tatbikatlarda daha fazla şeffaflık ve diğer güven arttırıcı önlemlerin” müzakeresini teklif ediyorlar. Rusya’dan bu teklife henüz resmî bir cevap gelmezken, kendi taleplerini kabul ettirmeyi tercih ettiği bildiriliyor. 

Rusya açıkça eski Sovyetler Birliği dönemindeki etki alanında “ABD ve NATO güçlerinin” hareketliliğini istemiyor. Dolayısıyla Rusya, Belarus ile ortak tatbikatı için “Uzak Doğu ve Sibirya bölgelerinden trenlerle askerî teçhizat ve ordu personelini Belarus’a sevk etti”. Elbette bu gelişme, ABD ve NATO nezdinde “Rusya’nın askerî hareketliliğinin işgal için bir bahane” şeklinde kullanabileceği tereddütlerini doğuruyor. Hatta Batılı güçler, her hangi bir işgal durumunda “Dolar’ın kullanımına yasak getirilmesi, mikroçipler gibi önemli teknoloji ithalatına yönelik kısıtlamalar ve Almanya’ya inşa edilen Rus doğalgaz (Nord Stream-2, Kuzey Akım-2) boru hattının kapatılması” vb. yaptırımların ihtimalinden çekiniyorlar.

Gelinen noktada Putin’in, askerî yığınakla ve gerçekleştirdiği tatbikatla “geri adım atmayacağını ve krizi tırmandırmada kendine güvendiğini gösterdiği” vurgulanıyor. Bununla birlikte bazı kesimlerce bir sonraki aşamada “Putin’in tatbikatın kapsamını genişletebileceği” ihtimali üzerinde de duruluyor.

Hem Rusya’nın hem de Batılı güçlerin şu an için taleplerinden geri adım atmak gibi bir niyet belirtmediklerini görülüyor. Ancak taraflar, diplomasi kanalları da açık tutuluyor. Bölge ülkelerinin liderlerinin Ukrayna ve Rusya’ya yaptıkları ziyaretler bunun delili niteliğinde.

Diğer taraftan Ukrayna’nın muhtemel NATO üyeliği hakkında farklı görüşlerde bulunuyor. NATO üyelerinden, ittifakın genişlemesine sıcak bakmayanların da olduğu ileri sürülüyor. 

Tartışılan başka bir konu da Ukrayna’nın “Finlandiyalaşması”. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron daha önce bunu dile getirmiş olsa da, “Kiev ziyaretinde bu düşüncesinden vazgeçtiği” aktarılıyor. Uluslararası ilişkilerde “Finlandiyalaşma” tabiri, II. Dünya Savaşı sonrasında “Finlandiya’nın tarafsız kalmasına ve Soğuk Savaş döneminde Sovyetler Birliği ile dostâne ilişkilerinin sürdürülmesi” için kullanılıyor. 

Rusya’nın 18 Mart 2014’te Kırım’ı ilhak etmesinden sonra, doğu Ukrayna’da, Rusya yanlısı ayrılıkçıların çıkardığı gerilimleri yatıştırması beklentiler arasında. Bir de Rusya, Donbas olarak bilinen Luhansk ve Donetsk’in doğu bölgeleri için “kendi kendini yönetmesi için özel statü verilmesi” fikri, Ukrayna tarafından kabul edilmedi. 

Diplomatik çabalar devam ederken, askerî seçenekte göz önünde bulunduruluyor. Ancak taraflar arasında henüz net bir sonuca varılmış değil. Her şeye rağmen diplomasiden olumlu netice bekleniyor.