Meselâ, “Her bilenin üzerinde daha iyi bilen vardır” 1, Âyet-i kerimeyle Allah’ın ilmi, iradesi, tevhid, şefkat ve içtimaî mes’eleler de izah ediliyor.

Bediüzzaman Hazretleri, Züleyha’nın, Yusuf (as) ile aralarında geçen hadiselere değinmeden, Züleyha’nın aşkı ile Hz. Yakup’un (as) oğluna olan şefkati karşılaştırılarak bir taraftan Hz. Yusuf’a (as) büyük bir aşk ile bağlanan Züleyha, diğer taraftan Hz. Yakup’un (as) oğluna olan büyük şefkatini şöyle izah ediyor:

“Hazreti Yakup Aleyhisselâm’ın, Yusuf Aleyhisselâm’a karşı şedit ve parlak hissiyatı, muhabbet ve aşk değildir; belki şefkattir. Çünkü şefkat, aşk ve muhabbetten çok keskin ve parlak ve ulvî ve nezihtir ve makam-ı nübüvvete lâyıktır. Fakat muhabbet ve aşk, mecazi mahbuplara ve mahlûklara karşı derece-i şiddette olsa, o makam-ı muallâ-i nübüvvete lâyık düşmüyor” şeklinde belirtilmiştir.

Hz. Yakup, (as) Hz. Yusuf’a (as) karşı olan sevgisi aşk değildir. İçten ve karşılıksız merhamet ve şefkat duygusu ile onu sevmiştir. Aşk mecazi sevgililere şiddetli bağlılık olduğu için nübüvvete uygun düşmediğine dikkat çekmiştir.

Zaten, Kur’ân-ı Kerîm, Yakup Aleyhisselâm’ın yüksek derecedeki şefkat hissiyatını, Züleyha’nın aşkından yüksek göstermek suretiyle şefkatin aşka olan üstünlüğünü açık bir şekilde ortaya koymuştur.

Bediüzzaman Hazretleri: ”Üstadım İmâm-ı Rabbânî aşk-ı mecazîyi makam-ı nübüvvete pek münasip görmediği için demiş ki: “Mehasin-i Yûsufiye, mehasin-i uhreviye nev’inden olduğundan, ona muhabbet ise mecazî muhabbetler nev’inden değildir ki, kusur olsun.”

“Ben de derim: “Ey Üstad! O, tekellüflü bir tevildir; hakikat şu olmak gerektir ki: O, muhabbet değil, belki yüz defa muhabbetten daha parlak, daha geniş, daha yüksek bir mertebe-i şefkattir.” Evet, şefkat bütün enva’ıyla lâtif ve nezihtir. Aşk ve muhabbet ise, çok enva’ına tenezzül etmez.” 2,

Şefkat genel bir muhabbet ve sevgidir, bir baba veya bir anne bir evlâdına gösterdiği şefkati onun emsali olan bütün çocuklara ve hatta bütün canlılara merhamet ve şefkatini gösteriyor. Adeta, Cenâb-ı Allah’ın Rahim ismine bir nevi aynadarlık gösterir. Aşk ise dikkati sadece bir yere yöneltir ve her şeyini sevilene feda ediyor.

Hülâsa: Sûre-i Yusuf Aleyhisselâmı’ın kıssasında Hazreti Yakup Aleyhisselâm’ın şefkati, Cenâb-ı Allah’ın İsm-i Rahman ve Rahim’i gösterir. Züleyha’nın aşk ve sevgisi ise aşk-ı mecazidir. Hazreti Yûsuf Aleyhisselâm’dan karşılık görmeyince onu zindana attırdı.

Dipnotlar:

1- Sûre -i Yûsuf, Âyet, 12/76.

2- Mektubat, Sekizinci Mektup. s. 51.