Hatice Sevde Hanım: 1“-Birisi namaz kılarken, cemaatle farz namaz kılındığını görse farz namaza nasıl uyar? 2-Namaz kılan birisi Kur’ân okunduğunu duysa, namazını kesip Kur’ân dinlemesi gerekir mi? Bu durumda kestiği namazını sonradan tamamlaması mı gerekir?” - Afyon’dan Mehmet Kenar: “Salat-i vitir’de zammı sure olarak okunan efdal bir sure var mıdır?”
Namaz Hangi Halde Bozulur?
Namazlar, derecelerine göre hüküm alır. Tek başına farz namaza durduğumuzda, cemaatle namaz kılındığını fark etsek, artık namazı bozup cemaate uymayız. Çünkü bizim kıldığımız namaz da hüküm olarak farzdır. Farzı bozup yine bir farza uymak olmaz.
Farz kılacağımızda etrafımızda cemaat olma ihtimali varsa, vaktimiz de varsa cemaat oluşumuna katkı verebiliriz. Veya cemaati biz oluşturmalıyız. Böyle zamanlarda imam ve müezzin aramaya gerek yoktur. Kendimiz kamet getirip, “imam olma niyetiyle” kendimiz namaza seslice başladığımızda, bizi işiten diğer namaz kılanların bize cemaat olarak uyması umulur. Bize uyan olmasa da, -niyetimiz nedeniyle- biz namazı cemaatle kılmış oluruz.
Sünnet namaz kılarken ise durum böyle değildir. Çünkü kıldığımız namaz sünnettir, cemaatin kıldığı namaz ise farzdır. Eğer biz söz konusu farz namazı kılmamış isek, kıldığımız sünnet de “sünnet-i müekkede” ise namazı bozmayız; hızlıca namazı tamamlayıp farza uyarız.
Eğer kıldığımız namaz “sünnet-i gayr-i müekkede” ise ilk oturuşta namazdan çıkarız ve farza uyarız. Bu durumda son iki rekat eksik kalmıştır. Ama onu inşallah cemaat namazı tamamlar. İkindi ve yatsı namazlarının sünnetleri sünnet-i gayr-i müekkededir. Bu namazlar farzdan sonra tamamlanmaz.
Vitir Namazında Okunacak Sureler
Kur’ân okunurken namaza durulmaz. Veya cemaatle namaz kılınacağı zaman Kur’ân okumaya son verilir. Eğer biz namazdayken birisi Kur’ân okumaya başlamışsa, namazı bozmayız. Çünkü sorumluluk bizde değil, Kur’ân okuyandadır. Namaz kılanın yapacağı bir şey yoktur.
Kişinin Kur’ân okunurken namaza durmaması kafidir.
Yani niyetlenip başlanan namazın, Kur’ân okunmaya başlandığında bozulması ve sonra yeniden kılınması söz konusu değildir.
Vitir namazında okunması tavsiye edilen surelere gelince… Hanefilere ve Hanbelilere göre vitr namazının birinci rekatında A’lâ Suresi, ikinci rek’atında Kâfirun sıresi, üçüncü rekatında ise İhlas suresi okunması menduptur, yani güzledir. Üçüncü rekâtta ihlâs surelerinden başka Muavvizeteyn (Felak ve Nas) sureleri okumak da menduptur.1 Ancak bu surelerin okunmayıp başka surelerin okunması halinde, bu durum, namazın sıhhatini bozan veya namazda mekruh olan bir durum değildir.
Aslolan Namazı Kılmaktır
Esas olan namazı kılmaktır. Ayrıntıya takılmak değildir. Ayrıntıya takılarak namazı ihmal etmek asla doğru değildir. Ayrıntılar farzda yoksa problem olmaktan çıkar.
Farz olmayan maddelerde bir kusur olsa dahi, bu, namazın esasına zarar vermez. Bediüzzaman’ın ifadesiyle, “Bir hurma çekirdeği, bir hurma ağacı gibi kendi ağacını tavsif eder. Fark yalnız icmal ve tafsil ile olduğu gibi, senin ve benim gibi bir âmînin -velev hissetmeze- namazı, büyük bir velinin namazı gibi, şu nurdan bir hissesi var, şu hakikatten bir sırrı vardır.”2
Dolayısıyla ayrıntıda kusur etsek dahi, namazı kılmayı ihmal etmemeliyiz.
Dipnotlar:
1- Ebû Dâvûd, “Vitir”, 4; Tirmizî, “Vitir”, 9
2- Sözler, s. 306