Rusların İstanbul’daki 'başkenti' Laleli’nin sokakları, en kalabalık olması gereken zamanlarda boş. Hamalların arabaları kaldırımda bekliyor. Dükkanların kapı önlerinde dükkan sahipleri ve çalışanları sohbet ediyor. İçlerinde ise ya hiç müşteri yok ya da birkaç isteksiz alıcı var.
Kaldırım kenarlarında görmeye alışık olduğumuz bavullar, çantalar, satıcılarla hararetli pazarlıklardan eser yok. Otellerde rezervasyonlar yarı yarıya iptal edilmiş durumda.
Yaklaşık bir yıldır Rusya ile Ukrayna arasındaki gerilim ve döviz krizi zaten Laleli esnafını olumsuz etkilemişti. Türkiye’nin 24 Kasım'da hava sahasını ihlal ettiği gerekçesi ile bir Rus savaş uçağını Suriye sınırında düşürmesinin ardından ise deyim yerindeyse, Laleli sokaklarında in cin top oynuyor.
2012 yılından itibaren her yıl yaklaşık 1 milyar dolar artarak 2014 yılında 8 milyar 600 milyon dolara çıkan bavul ticareti için 2015 yılında iyimser olmak güç.
İLK TEPKİ: SAVAŞ ÇIKACAK, NASIL DÖNECEĞİZ?
Esnaf yılın bu döneminde Rusların, özellikle yılbaşında ülkelerinde satmak üzere ürün almaya geldiğini, bu nedenle durgunluğu özel olarak uçak krizine bağladıklarını söylüyor.
Peki Laleli esnafı ve çalışanları ne durumda?
Laleli; Türklerin, Rusların, Moldovyalıların ve Ukraynalıların bir arada ekmek parasının peşinden koştukları bir yer.
Ruslar ve Türkler arasında ikili ilişkiler değişmemiş olsa da herkes kaygılı.
'İŞLER BIÇAK GİBİ KESİLDİ'
Bir mağazanın içinde Moldovyalı çalışanıyla birlikte oturan ve gün ortasına kadar hiç siftah yapmayan İsmail Yıldırım işlerin kötüleştiğini söylüyor ancak Laleli’nin yeni alternatifler oluşturduğunu da söylüyor.
Romanya, Polonya, İran, Tunus, Mısır gibi ülkelere de mal gönderdiklerini belirtiyor. Yine de iyimser olduğunu söylemek güç. Yıldırım, eğer böyle devam ederse 2016 yılında dükkanını kapatmayı düşüneceğini söylüyor.
Bir başka esnaf, "Burada durulmaz artık" diyor.
Kuyumculuk yapan Münir Şahin krizin ne zaman biteceğini öngöremese de bunun kalıcı bir zarar verdiği görüşünde:
"İşler bıçak gibi kesildi, Ruslar artık gelmiyor. Geçen sene de biraz durgunluk vardı. Ama bu belli bir süre sonra iş rayına oturacaktı. En son bu olayın olması çok daha kalıcı bir zarar verdi. Bu olayların düzelmesi biraz zor" diyor.
Beklentiler ister iyimser ister kötümser olsun, Laleli’ye sinen belirsizlik havasını değiştirebilecek tek bir şey var. O da iki ülkenin liderlerinin ağızlarından çıkacak birkaç olumlu cümle. Eğer bu gerçekleşmezse, 90’larda kurulan bu büyük serbest pazarın yok olmasa bile karakter değiştireceğini öngörmek zor değil.
BBC Türkçe