"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Duygu, idrak marifet ve kalb

Ali FERŞADOĞLU
23 Mayıs 2020, Cumartesi
İnsan, fıtraten, yaratılıştan, yani ruh / duygu ve duyuları gereği her nesne ve hadiseye bir anlam yükler. Ve kendisi için belirsizlikleri ortadan kaldırmaya çalışır.

Bilindiği gibi, akıl, hayal, kuvve-i müfekkire, hafıza, zekâ gibi diğer hislerimiz malzemeyi toplar, kalbe verir, kalb işler ve duygu ve mana olarak ortaya çıkarır. 

Müsbet-menfi/pozitif-negatif duygular da, manalar da kalbte üretilir. Nesne, hadise ve kişileri kalpten doğan bu manalarla değerlendiririz.

Kalbi harekete geçiren de inançlardır, imandır. Yani, her şeye zihnimizde oluşturduğumuz imaj kalıplarıyla bakarız. İmajlarımızı “inançlarımız, değer yargılarımız ve duygularımız” oluşturur. Onları da besleyen tecrübe ve okuyarak elde ettiğimiz bilgi birikimimizdir.  Ruhumuz düşünce ve bilgiyi his, idrak ve irade gibi fonksiyonları icra ederek üretir.

 Meselâ, bir elmanın tadını anlayabilmemiz için, elmayı dilimize-damağımıza dokundururuz. Bu temas dilimiz üzerinde bir tesir bırakır. Buna “his” deniyor. Sinirler, çok kısa bir zamanda bu hissi beyne/zihne ulaştırır.

Tadın damaktan dimağa ulaşması ve kodlarının oraya nakşedilmesi bir “intiba” (uyanma) hâlidir. Bu uyarılma neticesinde dimağ/zihin, bu tadı, diğer tatlardan ayırmasıyla bir ilim meydana gelir ki, buna “ihtisas” denir. Aklın bunu kaynağına, sebe- bine dayandırması ise “idrak”tir. 

Ruhun, bu tadın kaynağını, hakikatini ve sıfatlarını incelemesine, “marifet” denir. Ve bu tadı aldıktan sonra devam edip etmeme işine de “irade” diyoruz.  Mücerret (soyut) kavram ve manalara gelince, onlar da ruhumuzun akıl-dimağ-zihin, kalp, vicdan gibi merkezlerinde kontrol edilerek alınır veya reddedilir. Burada devreye, “a- kıl-kalp, vicdan, irade” gibi duygular girer.

İşte Bediüzzaman hadise ve nesnelere doğru anlam vermek için düşüncenin, kalbin nuruna, ışığına muhtaç olduğumuzu, “Ziya-yı kalbsiz olmaz nur-u fikir münevver.” cümlesiyle vurgular.

 Kalp nuru, ışığı, yani Allah namına, O’nun hikmetleri yani, marifetullah cihetinden bakmaktan geçer. Sadece düşünce / akıl yetmez. Kalbin nuru / ışığı olmadan yalnız düşünce ile hareket edenler karanlığa düşerler. Zira, göz görür, ama, güneş / ışık olmaksızın göremez.

Akıl da bir gözdür, ama nur-u kalb olmaksızın göremez.

Sun’î, yapay, sahte bir aydın değil, gerçek münevver olmak isteyen kalp nuruyla fikrin nurunu birleştirmelidir. Ta ki gerçekleri görebilsin. 

“Gözünde bir nehar var; lâkin ebyaz ve muzlim. İçinde bir sevad var ki bir leyl-i münevver. O içinde bulunmazsa, o şahm-pâre göz olmaz, sende bir şey göremez. Basiretsiz basar da para etmez.” 

Yani, açık renkli, aydın ve münevver görülen gözün beyazlığı ve karanlık gibi olan siyahlığı bulunmaktadır. Gözdeki beyazlık, beyaz olmasına rağmen görmez. Yani karanlıktır. Siyahlık kısmı görünürde karanlık olmasına rağmen görmeyi sağlayan kısımdır.

İşte bu misalde olduğu gibi nur-i kalbten çıkmayan, basiretsiz bir fikir gerçeği göremez. Düşünce/akıl her ne kadar aydınlık, parlak gibi görünse de gerçekte gözdeki beyazlık gibidir. Feraset, basiret de gözdeki siyahlığa benzer. Düşüncede aklın siyahlığı (feraset, basiret) olmadan fikrin yalnız başına hakikati görmesi imkânsızdır. Bu durumda ilim, irfan, marifet olmaz. O halde, ilim sanılan şeyin gerçekte cehalettir. Demek oluyor ki kalbsiz akıl olamaz. Akıl, göz ise, nur-u kalb güneştir. Güneş olmazsa göz göremez.

Okunma Sayısı: 1560
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
    (*)

    Namaz Vakitleri

    • İmsak

    • Güneş

    • Öğle

    • İkindi

    • Akşam

    • Yatsı