Herşey merkeze gidiyor

Doç. Dr. Seda Gürses: “Merkezî sistemde, Covid-19 testi pozitif çıkan bir kişinin verilerini telefon toplayıp merkeze iletiyor. Bireyin kiminle temasta olduğuna merkezî altyapıda bakılabiliyor. Veriler merkezî bir otoriteye görünür oluyor. Zararına bakınca yapılmaması gerektiğini düşünüyoruz.”

Uygulamayı indirince

Hayat Eve Sığar uygulamasını indirirken kullanıcıdan alınan izin ve erişimler: GPS ve ağ tabanlı konum bilgileri, telefon rehberi, kamerada resim çekme ve görüntü kaydetme, kablosuz bağlantılar, tam ağ erişimi, Google hizmet yapılandırmasını okuma, internetten veri alma.

***

HES kodunda mahremiyet endişesi

Mahremiyet ve ŞahsÎ veri güvenliği hakkı savunucuları HES uygulamasında verileri hükümet kurumlarının doğrudan kontrolüne açan merkezi bir sistem kullanılmasından endişe duyuyor.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, koronavirüs salgını tedbirleri kapsamında uçak, tren, otobüs gibi toplu ulaşım araçlarıyla seyahat etmek isteyenlerin Hayat Eve Sığar (HES) adlı mobil uygulamadan kod almaları gerekeceğini söyledi. Koca, uygulamanın ne zaman başlayacağını ise açıklamadı. Fahrettin Koca Çarşamba günü Bilim Kurulu toplantısının ardından yaptığı açıklamada, “Bireyler risk taşımadığını, hasta veya temaslı olmadığını bu Hayat Eve Sığar uygulaması aracılığıyla gösterebilecek” dedi. Bakan Koca uygulama aracılığıyla vatandaşların bulundukları ortamda veya gitmek istedikleri yerde ne ölçüde riskli bir durumla karşılaşabileceğini görüp, tedbir alabileceğini de ifade etti. 

Koca: Özel bilgi değil

Koronavirüsle mücadelede geliştirilen cep telefonu uygulamaları dünya genelinde şahsî veri ve güvenlik tartışmalarını doğurdu. “Bu bilgi dünyada artık karşılıklı bir haktır” diyen Bakan Koca, “Salgınla bulaşan hastalıkla ilgili sosyal hayata katılım söz konusu olduğunda özel bir bilgi değildir” ifadelerini kullandı. Koca, bir yolcuya virüs bulaştığının tespit edilmesi halinde ise yolculuk esnasında temas ettiği kişilerin bu uygulama sayesinde takibinin yapılacağını da kaydetti. Hayat Eve Sığar uygulaması verilerin hükümet kurumlarının doğrudan erişimine ve kontrolüne açan merkezi bir sistem kullanıyor. Mahremiyet ve şahsî veri güvenliği hakkı savunucuları ise merkezi olmayan sistemlerin kullanılması tavsiyesinde bulunuyor. 

Merkezi olmayan bir sistem kullanılsın

Mahremiyet hakkından dolayı merkezi olmayan yöntemleri savunan ve geliştiren DP3T grubu üyelerinden Doç. Dr. Seda Gürses BBC Türkçe’ye yaptığı açıklamada merkezi sistemi şu şekilde anlattı: “Merkezi sistemde, Covid-19 testi pozitif çıkan bir kişinin verilerini telefon topluyor ve merkeze iletiyor. Bu merkez bireyin kiminle temasta olduğuna merkezi bir altyapıda bakabiliyor. “Dolayısıyla veriler merkezi bir otoriteye görünür oluyor. Bunun getirdiği zararları karşılaştırınca, yapılmaması gerektiğini düşünüyoruz.” Doç. Dr. Gürses, merkezi olmayan sistemlerde ferdin kiminle iletişimde olduğuna kendi cihazından bakabildiğini ve bilgilerin merkeze gitmediğini söylüyor. 

Devlet sistemlerine doğrudan erişim veriyor

Hayat Eve Sığar uygulamasını indirirken kullanıcıdan alınan izinler ve erişimler şöyle: GPS ve ağ tabanlı konum bilgilerine erişim, telefon rehberi, kamerada resim çekme ve görüntü kaydetme, kablosuz bağlantılar, tam ağ erişimi, Google hizmet yapılandırmasını okuma, Bluetooth ayarları, internetten veri alma. Bunlara ek olarak hali hazırda kayıtlı olan e-devlet kimlik bilgileri, e-nabız sistemi ve Mernis (nüfus ve vatandaşlık işleri) verilerine de erişim sağlanıyor. Hayat Eve Sığar uygulaması Türkiye’de faaliyet gösteren üç GSM operatörüyle çalıştığı için cep telefonunun kayıtlı olduğu operatörle paylaşılan tüm veriler yine bu uygulama aracılığıyla devlet sistemlerine doğrudan erişim veriyor.