Küresel ısınma etkilerinin yanı sıra geçen yıl başlayan ve bu yılın nisan ayına kadar devam eden El Nino hava olayı, sıcaklıkların ve aşırı hava olaylarının artmasına neden oldu. Bu etki, Anadolu’da uzun yılların deneyim ve gözlemlerine dayanarak oluşturulan geleneksel takvimdeki hava olaylarının yoğunluğu, şiddeti ve süresi üzerinde de kendisini gösterdi. İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, son yılların geçmiş yıllara göre daha sıcak olduğunu, 2023-2024 kış dönemi ortalama sıcaklığının 7,2 derece ile mevsim normallerinin 3,3; 2024 Mart sıcaklığının ise ortalama 9,2 derece ile mevsim normallerinin 1,5 derece üzerinde gerçekleştiğini söyledi.

Buharlaşma yüzde 7 artıyor

Genel olarak küresel ölçekli çalışmalara bakıldığında kış döneminin artık daha sıcak geçtiğini belirten Toros, “Bu, ilkbahar ve sonbahar döneminin kısalması, yazların uzaması anlamına geliyor. Sıcaklık 1 derece daha fazla olduğu zaman buharlaşma yüzde 7 artıyor, bu da su kaynaklarındaki buharlaşmanın artmasına, toprağın daha fazla kurumasına neden oluyor.” dedi. Meteorolojik afetlerin şiddetinin ve sayısının fazlalaştığını, bunun da sıcak mevsimlerin kurak geçmesine, yağışların aşırı olmasına ve 1 ayda düşecek yağışın 1 günde düşmesine neden olduğunu vurgulayan Toros, Anadolu’da halk diliyle ifade edilen hava olaylarının yoğunluğunun da arttığını anlattı.

Pastırma yazları değişiyor

Toros, şu değerlendirmeleri paylaştı: “Mart ayındaki kocakarı soğukları ya da temmuz, ağustos ayındaki eyyam-ı bahur sıcakları, ekim ile kasım arasındaki pastırma yazları değişiyor. Nisan yağmurları sonrasında başlayan kırkikindi yağışları döneminde sıcaklık farkının yüksek olması aşırı yağışlara neden olabiliyor. Pastırma yazı ya da eyyam-ı bahur gibi sıcak dönemlere baktığımızda, sıcaklık derecesi yükseliyor. İklim değişikliğiyle birlikte bu hava olaylarının takvimlerinde bir değişiklik olup olmadığını görmek için uzun yıllar takip edilmesi gerekiyor. Artık sellere neden olan yağışların sıklığında artış görüyoruz.” 

Su kaynakları önem taşıyor

Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü Başkanı Prof. Dr. Yusuf Demir, iklim değişikliğinin tarım sektöründe önemli sorunlara yol açtığını ve El Nino'nun da etkisiyle artan sıcaklık ve düzensiz yağışların tarımda ciddi kayıplara neden olduğunu dile getirdi. Demir, bu durumun verimi azalttığından, sulama suyu maliyetlerini artırdığından, dikim ve hasat zamanlarını değiştirdiğinden ve hastalık ile zararlıları çoğalttığından bahsetti.