Yeni Zelanda Müslümanları - DİZİ - 2: İNSAMER Raporu 

Sosyoekonomik Durum

Ekonomik veriler ve çalışma hayatı verileri, yaşama tarzının ve göçmenlerin durumunun en önemli göstergelerindendir. Yeni Zelanda’da Müslüman göçmenlerin çoğu yüksek hayat standardına sahip olmasına rağmen bu durum bütün Müslüman gruplar için geçerli değildir.

Hintli ve Fijili Müslümanlar uzun yıllardır Yeni Zelanda’da ikamet etmelerinin de etkisiyle yüksek istihdam düzeyine sahipken (% 7 işsiz), Somalili ve Afgan Müslümanların beşte biri işsizdir. Endonezyalı ve Pakistanlı Müslümanların sadece % 10’u işsiz olduğundan görece yüksek bir istihdam seviyesine sahiptirler. Buna karşın Iraklı, İranlı ve Malezyalı Müslümanlar arasındaki işsizlik oranları daha yüksektir (yaklaşık % 15).

Yeni Zelanda’daki Müslümanlar ve gayrimüslimler arasındaki istihdam durumu karşılaştırıldığında, Müslümanların istihdam edilme oranlarının gayrimüslimlere göre daha az olduğu görülmektedir. Bu durum Fijili, Malezyalı ve Hintli Müslümanlar için geçerli olmasa da Pakistan, Afganistan ya da Somali’den gelen Müslümanlar arasında işsizlik oranlarının Müslüman olmayanlara göre üç kat daha fazla olduğu görülmektedir.

Herald Gazetesi’nde yayımlanan bir rapor, Yeni Zelanda’da Müslümanların beşte birinin yüksek eğitimli olduğunu, ancak diğer dinî gruplarla karşılaştırıldığında en yüksek işsizlik oranının da Müslümanlar arasında olduğunu ortaya koymaktadır (Foroutan, 2017). Yeni Zelandalı Müslümanlar üzerine Waikato Üniversitesi İslâmî Araştırmalar Merkezi’nde yapılan bir incelemede, Müslümanların ülkedeki Hıristiyan nüfusa göre daha nitelikli ve donanımlı olduğu, ancak isimleri ve giyim tarzları sebebiyle iş bulmakta zorlandıkları belirtilmiştir.

Son olarak Yeni Zelanda’da Müslümanların, ülke ortalaması baz alındığında, genellikle düşük idarî pozisyonlarda çalıştıkları görülmektedir. Bu durumun sebeplerinden biri de iyi eğitimli olsalar bile İslâm’ın bazı hassasiyetleri sebebiyle Batı normlarında bir yaşama tarzına tam uyum sağlama noktasındaki çekinceleridir. İnançlarından taviz vermedikleri için yönetici olarak istihdam oranları düşmektedir -ancak bu oran da göçmenlerin geldikleri ülkelere göre farklılık göstermektedir. Ayrıca dünyanın farklı ülkelerinde yaşayan Müslüman göçmenler düşünüldüğünde, Yeni Zelanda Müslümanlarının hayat standardının oldukça iyi, istihdam oranlarının da bir hayli yüksek olduğu görülmektedir.

Bütün bu verilere bakıldığında yüksek eğitimli ve ülkeye iyi entegre olmuş Hintli ve Fijili Müslümanların sosyoekonomik seviyelerinin yüksek olduğu, buna karşın Yeni Zelanda’ya yakın tarihte yerleşen eğitimsiz Müslümanların -özellikle Somalililer ve Afganlar- ise hayat standartlarının bir hayli düşük olduğu söylenebilir.

Eğitim

Yeni Zelanda’da eğitim sistemi, ilk ve ortaöğretim, lise ve yükseköğretimi kapsayan üç aşamalı bir modele sahiptir. 6-16 yaş arasında eğitimin ücretsiz ve zorunlu olduğu ülke, Birleşmiş Milletler’in (BM) yayımladığı İnsanî Gelişme Endeksi’nin Eğitim Endeksi bölümünde, her yıl dünyada en yüksek sıralamaya sahip ülkeler arasında yer almaktadır. Yeni Zelanda’da okullar; devlet okulları, devlete entegre dinî eğitim veren okullar ve özel okullar olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Devlet okulları tamamen devlet tarafından finanse edilen ve dinî eğitimin verilmediği okullardır. Devlete entegre okullar, millî eğitim müfredatıyla uyumlu, dinî eğitimin de verildiği, giderlerinin büyük kısmı devlet tarafından karşılanan okullardır; Müslüman azınlığa ait okullar da yıllık ücretleri 500 ila 1.000 dolar arasında değişen bu okullar arasında yer almaktadır. Özel okullar ise giderlerinin tamamının öğrencilerin aileleri tarafından karşılandığı, millî eğitimden bağımsız bir müfredatın da uygulanabildiği okullardır.

Gayrimüslim bir toplumda yetişen Müslüman çocukların kimlik oluşumunda din eğitiminin önemi büyüktür. Yeni Zelanda’da yaşayan Müslümanların dinî eğitimi genellikle İslâmî merkezlerde gönüllülük esasınca yürütülen faaliyetler aracılığıyla yapılmaktadır. Dinî eğitim veren devlete entegre okulların da Yeni Zelandalı Müslüman çocukların dinî eğitiminde rolü büyüktür. Müslümanlara ait ilk özel okul 1992 yılında kurulan Al-Madinah’tır. Bu tarihten itibaren Iqra Elementary School, Zayed College for Girls, Waikato Islamic School of Education gibi birçok okul kurulmuş, böylece İslâmî yaşama tarzının ve İslâmî geleneğin devam etmesi, Müslüman çocukların bir arada, belirli bir bilinçle yetişmesi amaçlanmıştır. Günümüzde Yeni Zelanda’da İslâmî eğitim veren 10 civarında okul ve 30 civarında merkez bulunmaktadır. Bu okul ve merkezlerde Müslüman çocuklar, eğitimlerini kendi inanç ve kültürlerine uygun bir şekilde hürriyetçi ve çoğulcu bir ortamda, ancak farklı dinlere ve kültürlere karşı da saygılı olmaları gerektiğinin bilincinde olarak sürdürmektedirler.

Beşerî sermayenin en önemli parçası olan eğitim, sosyoekonomik kalkınmanın da en vazgeçilmez araçlarından biridir. Eğitim ayrıca, göçmenlerin göç ettikleri ülkeye uyumları ve başarıları açısından da temel belirleyici etkenlerden biridir. Yeni Zelanda’da Müslümanların yükseköğretim seviyesi % 22 civarındadır ve ülke ortalamasına göre bu yüksek bir değerdir. Ancak bu oran, Müslümanların geldikleri ülkelere göre farklılık göstermektedir. Bangladeşli ve Hintli Müslümanların yarısı yüksek eğitimliyken, son yıllarda ülkeye gelenlerin büyük bir kısmını oluşturan Afganistanlı ve Somalili Müslümanların yükseköğretim seviyesi % 5’tir. Bu büyük fark, Yeni Zelanda’daki Müslüman göçmenler arasındaki sosyoekonomik farklılığın da sebeplerinden biridir. Ülkeye görece daha erken tarihlerde yerleşen ve göçmen nüfusunun çoğunluğunu oluşturan kesim iyi eğitimliyken, son yıllarda gelenler genelde eğitimsizdir.

DEVAMI YARIN