Türkiye ekonomisi 2021 yılının ilk çeyreğinde yüzde 7 büyüdü. Yüzde 7’lik bu büyüme son 3 yılın en yüksek büyümesi oldu. Türkiye, Çin ve Tayvan’ın ardından ilk çeyrekte dünyada en hızlı büyüyen üçüncü ülkesi olmayı başardı. Ancak ekonomistlere göre, ekonomideki büyüme sokağa yansımıyor. Pandeminin vurduğu son bir yılda işsizlik ve yoksulluk rekor seviyelere çıkarken yüksek enflasyon sebebiyle de vatandaşın cebi giderek küçüldü.

Borç yükü artıyor

DW Türkçe’ye konuşan Koç Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Ekonomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kamil Yılmaz, Avrupa Birliği pazarlarının pandemi sonrasında canlanması ile birlikte Türkiye’de de imalat sanayiinin hızlandığına işaret ederek “Büyümemizi dışarıdan gelen yabancı sermaye finanse ediyor. Bizim yatırımlarımızı finanse ediyor, bizim tüketimimizi finanse ediyor. Bu bizim borç yükümüzü arttırıyor. Ama dünyada sermaye bolluğu olduğu için kimse ‘Türkiye çok borçlu’ deyip dert edinmiyor” diye konuşuyor. DW Türkçe’ye konuşan Yeditepe Üniversitesi Ticarî Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Veysel Ulusoy, “Sokaktaki duruma ve istatistiklere bakınca, millî gelirdeki büyümenin tüketicinin cebine yansımadığı çok açık” diyor.

Kaliteli değil

Tüketici harcamalarının millî gelire katkısının yüzde 5 seviyelerinde olduğu bir ekonomide, tüketici gelirlerinin de fiilî olarak yüzde 5-10 düzeyinde artması gerektiğini dile getiren Prof. Ulusoy, şu görüşleri dile getiriyor: “Bu açıdan bakarsak Türkiye aslında 2018’den beri büyümüyor, hatta küçülüyor. Tüketicinin cebine yansımayan büyümeye reel olarak kaliteli bir büyüme demek yanlış olacak. Bu büyüme uluslar arası literatürde belirtildiği gibi, fakirleştiren bir büyümedir. Yani başkasının gelirini yükseltmek için çalışan kitleler yoksullaşırken sermaye sahiplerinin büyüdüğünü görüyoruz. Türkiye’de de bu dönemde olan şey budur.”

OECD: Kredi politikası sürdürülemez

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) de 2021 yılına ilişkin ekonomik görünüm raporunda Türkiye’nin salgına karşı uyguladığı kredi politikalarını “sürdürülemez” olarak nitelerken hane halklarına ve işletmelere doğrudan desteklerin arttırılması önerisinde bulundu. OECD, 2021 küresel büyüme beklentisini yüzde 5,6’dan yüzde 5,8’e yükseltirken Türkiye’ye ilişkin büyüme beklentisini ise yüzde 5,9’dan yüzde 5,7’ye indirdi. Pandeminin ekonomiye etkisi ile ilgili değerlendirmede bulunan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İşletme Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Öner Günçavdı, şöyle konuşuyor: “Ekonominin gerçek performansını 2022 yılında görme imkânımız olacak. Yani bu baz etkileri ortadan kalktıktan sonra Türkiye bu büyüme performansını 2022 yılı içerisinde gösterebilecek mi? Bu endişem dünya ekonomisi için de geçerli.”

Yoksullaştıran büyüme

RS FM’de Ali Çağatay’la Seyir Hali’nde, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı, ekonominin ilk çeyrekte yüzde 7 büyüdüğü verisini Kadir Has Üniversitesi İdarî Bilimler Dekanı Prof. Dr. Erinç Yeldan değerlendirdi. Yeldan “Türkiye’nin çok yüksek, yıpratıcı, gelir eşitsizliği yaratıcı yüzde 17-18 bandına çıkmış olan enflasyon tahminleri, yine enflasyonun yüzde 15-17 bandında devam edeceği ve dolayısıyla bu yüksek çift oranlı büyüme rakamının yoksullaştırıcı etkilerinin devam edeceğini görüyorum. Çünkü bu resmi çevirecek yapısal anlamda bir değişiklik söz konusu değil” dedi. Yoksullaştırıcı büyüme’ kavramını açıklayan Yeldan, “İhracat yapabilmek için içerideki tüketimi düşük gruplar aleyhine kısan ve ihracat teşvikleriyle yurt dışına aktaran bir sisteme geri döneceğiz. Buna da ‘yoksullaştırıcı büyüme’ adı veriliyor. Büyüme rakamının yoksullaştırıcı etkilerinin devam edeceğini görüyorum” dedi.