BIDEN DA OLMADI, PUTİN DE

BM toplantısı için New York’a giderken “Dostum” dediği Biden’la görüşemeden dönerken ABD’yi yine “teröre destek vermek”le suçlayan Erdoğan’ın, döner dönmez gittiği Soçi’de Putin’le yaptığı başbaşa görüşmeden de istediği sonuçları alamadığı ifade ediliyor.

AB SÜRECİ VE ALMAN SEÇİMLERİ

AB ile ilişkilerin derin çıkmazda olduğu bir ortamda Almanya’da seçim sonrası Sosyal Demokrat bir iktidarın işbaşı yapmasının Ankara’yı o cenahta daha da sıkıştırıp, kişisel ilişkiler üzerinden yürütülen politikaları iyice zora sokacağı belirtiliyor.

***

SOÇİ'DE BEKLENTİLER UYUŞMADI

Gazete Duvar yazarları Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Putin ile Soçi’de erçekleştirdikleri görüşmesinde beklentilerin uyuşmadığına dikkat çekti.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ABD’deki Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ziyaretinden hemen sonra Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le Soçi’de kritik bir görüşme gerçekleştirdi.

Zirvenin ardından herhangi bir basın açıklaması yapılmaması dikkat çekerken, Putin görüşmeyi ‘çok yararlı ve kapsayıcı’, Erdoğan ise ‘verimli’ sözleriyle niteledi. Liderlerin görüşmesini Gazete Duvar yazarları Aydın Selcen ve Mühdan Sağlam değerlendirdi. “Soçi’den kendimce çıkardığım sonucu başlığa taşıdım ama “inadına” dış politika olmaz” diyen Aydın Selcen, şunları yazdı: “Görüşmenin özellikle “baş başa” ve heyetler katılmadan olacağı Erdoğan tarafından vurgulanmıştı. Sıranın Putin’de olduğu halde, Erdoğan’ın Rusya’ya gittiği bir diğer veri. Bu görüşmeden önce bir gece yarısı adeta Moskova’ya celbedilen Beşşar Esat’ın altı yıl aradan sonra ziyareti ve hem Idlip’te hem Afrin’de TSK destekli veya TSK gözlem noktaları çevresindeki hedeflerin vurulması da öyle.”

Amerika’dan da eli boş dönmüştü

Selcen, “Bir diğer veri de Soçi buluşmasının, New York’a BM Genel Kurulu için giden Erdoğan’ın orada Biden’la resim verme olanağı bulamaması ve bu durumdan daha önce bir başka ABD başkanıyla “böyle bir konum” yaşamadığından yakınması ile Ekim ayı sonunda İtalya’da G-20 marjında nihayet Biden’le yeniden görüşüleceğinin duyurulması arasına denk gelmesi Soçi görüşmesinin ardından basın toplantısı düzenlenmedi. Beklenenin aksine, çeviri için ayrılan zaman da düşüldüğünde, ikili görüşmenin oldukça kısa sürmesi de diğer veriler” şeklinde devam etti. Erdoğan’ın Suriye’de iki ülke arasında ayrılan makasa ve çakışan ulusal çıkarlara karşın işbirliğinin devamının öneminden söz ettiğine dikkat çeken Selcen, “Putin ise Türk Akımı, Suriye, Libya, Karabağ konularını olumlu unsurlar olarak öne çıkardı. İçeride keyfi tek adam yönetimi, pandemi ve artan enerji maliyeti baskısıyla iyice bozulan ekonomi ve kamuoyu yoklamalarında ilk kez geriden gelme baskısı altındaki Erdoğan, NY ziyaretinden de düş kırıklığıyla dönmüştü” dedi.

Görüş birliği sağlanamadı

Mühdan Sağlam ise, “İki lider arasındaki zirvenin beklenenden kısa sürdüğü söylenmeli. Peskov’un açıklamasından bu görüşmenin 4-5 saat süreceği öngörülüyordu. Ancak tercümede dahil görüşme 2 saat 45 dakika sürdü. Yani aslında iki lider yaklaşık 1,5 saat görüştü. Gündemin yoğunluğu dikkate alındığında yalnızca bazı başlıkları kısaca ele aldıklarını düşünüyorum. Heyetlerin olmayışı zaten görüşmenin sonucuna dönük ipuçları veriyordu. Erdoğan Putin’e ne söyledi, nasıl bir cevap aldı, kestirmek güç. Cevaplar yalnızca Erdoğan’da. Ancak görüşme sonrasında bir basın toplantısının olmaması görüşmenin pek de iyi geçmediğini, ya da görüş birliğinin sağlanamadığını gösteriyor. Kuvvetle muhtemel heyetlerin bir araya geleceği, zamana yayılmış bir görüşme trafiği bizi bekliyor. Ancak görüşmenin Erdoğan’ın beklentisiyle uyuşmadığı söylenebilir” diye yazdı.

***

Erdoğan istediğini alamadı

Fehim Taştekin, Al-Monitor’e yazdığı makalede görüşmeye ilişkin değerlendirmelerde bulundu: “Soçi’ye eli oldukça zayıflamış halde giden Erdoğan, Putin’le baş başa görüşmesinin ardından ortak basın açıklaması yapmadan Rusya’dan ayrıldı” diyen Taştekin, “Suriye, Kafkasya, Libya, Afganistan, doğal gaz anlaşmaları, ikinci S-400 paketi gibi çetin konuların ele alındığı baş başa görüşme iki saat 45 dakika sürdü. Çeviri payı da hesaba katıldığında 19 ay sonra ilk yüz yüze görüşme beklenenden çok kısa sürdü. Ortak basın toplantısının düzenlenmemesi de Erdoğan’ın istediğini alamadığına işaret ediyor. Kış yaklaşırken Türkiye’nin 58 milyar metreküplük doğalgaz anlaşmalarının 16 milyar metreküplük kısmının süresi yılsonu itibarıyla bitiyor. Önümüzdeki yıl ihtiyacın 60 milyar metreküpe çıkması öngörülüyor. Gazprom ile biri kamuya, dördü özel sektöre ait beş doğal gaz anlaşmasının yenilenmesi gerekiyor. Ayrıca özel sektörün Rusya’ya 2,5 milyar dolar borcu çözüm bekliyor. ABD’nin Kuzey Akım 2 önündeki blokajı kaldırmasından sonra Rusya’nın transit geçişlerde Türk Akımı’na olan ihtiyacı da azaldı. Ankara pazarlıkta olabilecek en kötü durumda” ifadelerini kullandı.