Elmalılı tefsirine göre Sad Sûresi 71. ve 75. âyet meali ve tefsiri:
“71- Hani Rabbin meleklere demişti ki: ‘Ben çamurdan bir insan yaratmaktayım.
72- Onu tesviye edip, düzeltip de ruhumdan ona üfledim mi derhal ona secdeye kapanın.’
73- Bunun üzerine meleklerin hepsi toptan secde ettiler.
74- Yalnız İblis etmedi, büyüklük tasladı ve kâfirlerden oldu.
75- Allah: ‘Ey İblis! O benim kudretimle (iki elimle) yarattığıma secde etmene ne engel oldu? Kibirlenmek mi istedin? Yoksa yüksek derecelerde bulunanlardan mı oldun?’ dedi.”
“İki elimle yarattığıma” tabiri açıklaması:
Kur’ân’da Allah Teâlâ’ya bazen “Allah’ın eli” (Fetih, 48/10) gibi tekil olarak, bazen de “Ellerimizin yaptıklarından...” (Yâsin, 36)71) gibi çoğul olarak, bazen de böyle “iki elimle” gibi tesniye (ikili) olarak el nispet edilmiştir. Bir hadiste “O’nun her iki eli de sağdır.” buyrulduğundan her birinde Allah’ın şanına lâyık bir mânâ kastedildiğinde şüphe yoktur. (Mâide, 5/64. âyetinin tefsirine bkz.)
Birçokları burada iki elin ayrıca birer mânâsı kastedilmiş olmayıp, özel bir itina ile yaratmak mânâsından kinaye olduğu görüşüne sahiptirler. Çünkü Âdem (as) bütün normal sebeplerin üstüne olarak en yüksek bir seçim ile yaratılmıştır. Bazıları da ‘kudret’ mânâsıyla tevil etmişler ve tesniyenin sadece tekit için olduğunu, çünkü Âdem’in (as) yaratılışında Allah’ın kudretinin tecellilerinin tekitli ve kat kat bulunduğunu söylemişlerdir.
İbnü Ömer hazretlerinden rivayet olunur ki: Allah Teâlâ dört şeyi eliyle yaratmıştır: Arş, Adn cenneti, Kalem, Âdem. Sonra her şeye ‘ol!’ demiş, olmuştur. Burada açıktır ki, el, hiçbir sebep araya girmeksizin doğrudan doğruya Allah’ın kudreti ile demektir. Âdem’de (as) ise bu mânâ kat kat vardır. Bizce burada en yakın yorumun, biri tesviyeye, biri de ruh üflenmesine işaret olmasıdır. Çünkü böyle olunca insanın yaratılışında cisim âlemi ile ruh âleminin bir araya gelişini ve dolayısıyla insanın toplayıcı bir varlık olduğunu anlatmış olur.”
Elmalı tefsirine göre “iki elle yaratılma” tabirinden aşağıdaki anlamlar çıkıyor:
1- El, kudret anlamına geldiği için iki elle yaratma kudretle yaratma mânâsını taşır.
2- ”İki el ile yaratma” bizzat ve vasıtasız yaratma anlamı taşır. Bu görüş aynı zamanda Tefsir-i Kebir’de geçen bir görüştür.
3- “İki el” ikili bir yaratılış demektir. Bu da ruh ve bedenin yaratılışına işaret eder.
İşte bu görüşler mezkûr eserde detaylı bir şekilde izah edilmiş.
Bediüzzaman Hazretleri ise bu konuda, Bakara Sûresi 30. âyet tefsirinde farklı bir izaha dikkat çekiyor:
“Cenâb-ı Hakk’ın ef’âli, hikmetlerden, maslahatlardan hâlî değildir. Öyleyse mevcudat, halkın malumatında münhasır değildir. Öyleyse melaikenin adem-i ilimleri, beşerin adem-i vücuduna delil olamaz. Ve keza, Cenâb-ı Hak, hayr-ı mahz olarak melaikeyi yaratmıştır, şerr-i mahz olarak da şeytanı yaratmıştır, hayır ve şerden mahrum olarak behaim ve hayvanatı halk etmiştir. Hikmetin iktizasına göre, hayır ve şerre kadir ve cami olarak dördüncü kısmı teşkil eden beşerin yaratılması da lâzımdır ki, beşerin şehevîye ve gadabîye kuvvetleri kuvve-i aklîyesine münkad ve mağlûp olursa, beşer, mücahedesinden dolayı melaikeye tefevvuk eder. Aksi halde, hayvanattan daha aşağı olur; çünkü özrü yoktur.”1
Bu ifadeye göre dört yaratılış şekli var:
1- Sadece hayır yönlü olanlar, yani melekler.
2- Sadece şer yönünde çalışan şeytanlar.
3- Hayır ve şerre kabiliyeti olamayan yönsüz varlıklar, hayvanlar ve bitkiler.
4- Hem hayra, hem de şerre yönelebilen, dual ve çift yönlü mahlûklar, yani insanlar.
İşte bu ifade ile “iki elle yaratılma” tâbiri, iki yöne doğru yaratılma şeklinde tefsir ediliyor. Bu izah şekli aynı zamanda 36. sûre olan Yasin Sûresinin 36. âyetinde bize bildirilen mühim bir bilgi ile de mana bütünlüğü temin ediyor.
İlgili âyet meâli şöyledir:
“36- Yerin bitkilerinden, kendi nefislerinden ve daha bilemeyecekleri şeylerden bütün çiftleri yaratan Allah’ın şânı ne yücedir.”
Bu âyeti tefsir eden âlimler kâinatta her şeyin çift çift yaratıldığını beyan etmişlerdir. Aslında bu çift yaratılma hadisesi çok derin manaları ihtiva ediyor. Madem kâinatta her şey çift yaratılmış, kâinatın meyvesi ve neticesi olan insan yaratılışı da bu “çift yaratılış” kuralı içine dahil olacaktır. İşte “iki elle yaratılma” tâbiri aynı zamanda bu mânâyı da ihtiva etmektedir. İnsanın maddî ve manevî hayatına ve bu dünyadaki yaşayışına dikkat edilirse, her yön ve cihette hep çift yaratılış misallerini görürüz.
Meselâ insan vücudu maddî yapı itibari ile çift ve simetrik bir özellik taşır. İnsanı tam ortadan hayalî olarak ikiye ayırsanız bir çok organ ve azasının çift olduğu görülür. Elleri, kolları, ayakları, beyni, ciğerleri, böbrekleri, hatta kalbi çift özellik gösterir. Sağ-sol gibi iki yönü vardır. Ön-arka gibi iki veche ve erkek-dişi gibi hayat süreci vardır. Ruh-beden gibi iki temel hayat yönü vardır. Maddî ve manevî hayata sahiptir. Cennete gitmek ve yükselmek gibi bir ümidi, cehenneme düşmek gibi bir korkusu vardır. İyiyi de yapar, kötüyü de. Hayrı da işler, şerri de. Elmas da olur, kömür de... Misalleri çoğaltmak mümkün.
Bu iki yönlülük, çift yaratılma özelliği sadece insanın yaratılışına ait değildir elbette ki. Cenâb-ı Hak Yasin Sûresi 36. âyetinde “bilemeyeceği şeylerden” tabiri ile bir ölçüde her şeyin çift bir şekilde yaratıldığını bizlere bildiriyor.
Son yüzyıl fen âlimlerinden olan Paul Dirac adlı bir fizikçi, Kur’ân’da bildirilen bu hakikati keşfederek Nobel ödülü almıştır. Dirac, kâinatta zerrelerden atomlara kadar her şeyin çiftler şeklinde yaratıldığını bulmuş ve adına meşhur “Parite Teorisi” demiştir. Bu teorinin doğru olduğu ise deneyler yolu ile ispat edilmiştir. Bu teoriye göre kâinatta her şey çifttir. Elektron-pozitron, proton-antiproton, nötron-antinötron, madde-antimadde gibi her bir mahlûk kendi çifti ile birlikte yaratılmaktadır.
İşte Parite Teorisine göre kâinatta her şey çifttir. Temelleri Kur’ân’da olan bu teori maddî ve manevî âlemleri de içine kapsayacak şekilde bütün mevcudat için geçerlidir. Risale-i Nur’da bu konuda bir çok tabir, tesbit ve izah vardır. Cennet-cehennem, alem-i ulvî-âlem-i süflî, imam-ı mübin-kitab-ı mübin, âlem-i mülk-âlem-i melekut, maddi-manevî âlemler, hayır-şer, melek-şeytan gibi bir çok hadise çift kurallar taşımaktadır.
Demek ki Sad Sûresi 75. âyette geçen “iki elle yaratılma” tabirinin bir manası da bu çift yönlü yaratılma özelliğidir. Kur’ân derin manaları ihtiva ettiğinden, elbette ki, âyetteki tabirin daha çok mânâsı olabilir. Bütün manaları bütün keyfiyeti ile bilen ancak Allah’tır.

Dipnot:
1- http://www.risaleinurenstitusu.org/index.asp?Section=Kulliyat&Book=IsaratulIcaz&Page=254