"Ümitvar olunuz, şu istikbal inkılâbı içinde en yüksek gür sada İslâm'ın sadası olacaktır."

Piyasalar

Virüs sonrası büyük değişimler

Hasan GÜNEŞ
17 Nisan 2020, Cuma
Koronavirüsünden sonra bütün dünyada önemli değişiklikler bekleniyor.

Değişiklikleri şimdiden kestirmek belki zor! Ancak tarihten hadiselerden ip uçlarını okumak mümkün. Her ülkenin siyasetten ekonomiye, eğitimden haberleşmeye, sanayiden ticarete kadar pek çok sahada değişeceği kesin. Ayrıca devletlerin fert, aile ve toplum yapılarında da uzun vadede değişiklikler kaçınılmaz hale gelecek. Bütün dünyayı sadece Covid-19 değil, yayılma hız ve şartları çok farklı başka salgınlara da cevap verecek bir değişim bekliyor. 

Geçen asrın önemli hadiseleri dünyayı önemli ölçüde değiştirmişti. Bunlardan en önemlisi Birinci Dünya Harbi’ydi. Osmanlı’nın tarih sahnesinden çekilmesiyle dünya dengesinde önemli bir değişik meydana geldi. İkinci Dünya Savaşı’nda dünya yeniden taksim edildi.

Birinci savaşta ağırlıklı olarak Asya ya da İslâm dünyası zarar görmüş tahrip olmuştu. Kimse ders almadı, fırsata çevirdi. İkincisinde ise Avrupa neredeyse baştan sona yakılıp yıkıldı. Zarar Avrupa’ya dokununca ders alınabildi. İslâm dünyası maddî esaretten kurtularak ayrı devletler şeklinde de olsa bağımsızlıklarını kazandılar. Türkiye gibi demokrasiye geçenlerin yanında bazılarının da Batı’ya olan bağımlılıklarındaki azalmalar yine dünya savaşının neticelerindendir.

Geçen asrın en önemli hadiselerinden birisi de Berlin Duvarı’nın yıkılması ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasıdır. Bundan sonraki en önemli hadise ise 11 Eylül gerekçesiyle ABD’nin Ortadoğu’ya yerleşmesidir.

Değişim Batı’da başlayacak

Değişimlerde dikkat çeken en önemli faktör, neredeyse tamamının Batı merkezli olmasıdır. Hem yeniliğe açık olmaları hem de virüsün en çok Batı’yı vurmasıyla değişim Avrupa ve ABD’de başlayıp bütün dünyayı etkisi altına alacaktır.

Siyasî ve ekonomik sahadaki en önemli değişim Çin, ABD ve Avrupa dengesinde olacaktır. Koronavirüsünün başladığı yer olan Çin sonradan toparlanmasına rağmen büyük yara aldı ve güven kaybetti. Tedarik zinciri olarak Çin’e bağlı ülkeler de büyük zarar gördü. Alternatif kaynaklar aramaları kaçınılmaz. Zaten Çin’den bazı rahatsızlıkları olan ABD yönetimi bu virüsü gerekçe göstererek üzerine gidecek ve ciddî müeyyideler uygulayacaktır. Yatırımlarının önemli bir kısmını başka ülkelere kaydıracak.

Bu salgınla birlikte dünyanın en uzak noktasındaki insanların neler yedikleri, neler içtikleri ve çalışma şartları artık önemli hale geliyor. Çin gibi ülkelerin gelenekten ve sefaletten gelen beslenme tarzı ülkenin ticaretini ve ekonomisini önemli ölçüde etkileyecek. Bu önce “Batı standartlarının” sonra da yeterli gelmemesiyle İslâm’ın “helal ve temiz yiyecek” standardının umumî kabul göreceğinin bir işaretidir.

Çalışma şartlarında insanÎ değerler

Bugün dünya genelinde sendikaların ve insan hakları teşkilâtlarının başı çektiği çalışma şartları ile ilgili ağırlıkları tahminlerin ötesinde güçlenecektir.

Hijyenik olmayan, sağlıksız, kötü beslenme gibi çok ağır şartlarda köle gibi çalıştırılan işçilerin olduğu fabrikalar artık ihracat yapmakta zorlanacaklar. Sürdürülebilir kalite standartlarında bu hususlar daha ağırlıklı hale gelecektir. Turizmden, ticarete, pazarlamadan üretime kadar bu prensiplere uymayan ülkeler ciddî yaptırımlara maruz kalacak.

Zayıfların feda edildiği sistemler çökecek

Bilindiği gibi Batı medeniyetinin semavî dinlere uzak olan kısmı reformlara rağmen vahşi kapitalizmi ve materyalizmi pek çok sahada uygulamaya devam ediyor. Hayat prensiplerini şekillendiren evrim ve tabiî seleksiyon gibi teorilerle fakir, zayıf ve yaşlıların feda edildiği sistemlerin nihayetinde herkese zarar vereceği daha açık görüldü. Yine aynı sistemde güya halkı çalışmaya zorlamak için birilerinin açlık ve hastalığı diğerlerini ve özellikle devleti hiç ilgilendirmiyordu.

Ulaşım ve haberleşmeyle beraber ekonomik ve ticarî faaliyetlerdeki büyük gelişme yerküreyi neredeyse bir köy haline getirdi. Artık açlıktan, hastalığa, hürriyetten demokrasiye ve çalışma şartlarına kadar her bir mesele bütün dünyanın meselesi olacaktır. Fakirlik, eğitimsizlik, hastalık ve dikta rejimleri nihayetinde terör, salgın ve tedarik zincirinde aksaklıklar olarak dünyanın en uzak köşelerine kadar ulaşıp herkesi etkileyebiliyor. Dünya hakimleri baskıları gevşetirken sosyal politikalara da ağırlık vermek zorunda kalacaklardır.

Hürriyet ve demokrasiden geriye dönüş yok

Bazı görüşlere göre ise millî devletler öne çıkacak sınırlar kapanacak ve milletler arası ticaret bitecek!” Ancak dünya ticaretini elinde tutan ülkelerin aşırı miktarda üretim fazlasına sahip olmaları bunu imkânsız hale getiriyor. Ayrıca farklı ülkelerin farklı sahalarda üretim yapmaları da ticareti mecburî kılıyor. İhracat ve ithalat devam edecek ancak yukarda ifade ettiğimiz gibi şartları ağırlaşacak.

İlâveten “her şeyi kontrol eden daha otoriter yönetimler gelecek” diye tahminlerde bulunanlar da yok değil! Ancak insanlığın binlerce yıllık kazanımlarından geriye dönüş mümkün değildir.

Devlet kavramı da bu yeni yapılanmada ciddî değişime uğrayacaktır. Zor zamanda büyük bütçelerle halkının yanında olan demokratik yönetimler itibar kazandı. Bütçenin nereye gittiği belli olmayan halkını salgın ve işsizlikle baş başa bırakan otoriter yönetimler ise itibar kaybedecek. İleriki dönemde toplumlar kara günleri düşünerek demokrasi taleplerinde ısrarlı olacaktır.

İleri teknoloji ve otomasyon

Korona sonrası toplumları dönüştürecek olan en önemli şeylerden birisi de alışageldiğimiz çalışma şartları ve mekanlarda olacak. Batı’da home-office denilen evden çalışma yaygınlaşacak. Bu da daha hür bir çalışma ortamı sağlayacak ve fertlerin kendisine ve ailesine daha fazla zaman ayırmasını sağlayacaktır. Aile içi eğitim ve dayanışmadan tutun da ulaşım ve şehirleşmede rahatlama gibi pek çok sahada önemli avantajlar sağlayacaktır.

Evden çalışma şüphesiz ileri teknoloji ve otomasyon gerektiriyor. Bu sebeple dünyanın yeni hâkimleri ya da yükselen trendi iyi eğitim ve ileri teknoloji olacaktır. Bu mecburiyet yeni keşif ve icatların önünü açacak. Sekiz-on sene sonra insanların ellerinde, evlerinde ve iş yerlerinde çok farklı cihazlar olacak.

Devletler ve şirketler de yeni sisteme uyum için kırtasiyeyi ve bürokrasiyi azaltmak zorunda kalacak.

Yine yeni dönemdeki önemli değişikliklerden birisi de medyadaki dünya devlerinin içte ve dıştaki temsilcilerine ait tekellerin kırılacak olmasıdır. İnternet alt yapısında uydu teknolojisi gibi devam eden çalışmaların yanında ferdi çalışma şartları da daha hür bir dünyanın önünü açacaktır.

Hayata, devlete ve şahıslara bakış değişecek

Umuma bakan büyük felâketler insanların kendilerini sorgulamasına ve derin bir tefekküre sebep olur. Tefekkürün en önemli adımında insanoğlu ne kadar aciz ve zayıf bir varlık olduğunu derinden hissedecektir. Şüphesiz acz ve zaaf, manevî değerlere ulaştıran en kısa yollardan birisidir.

Tarihte belki de zamanımız insanı kadar maddeye, paraya, devletlere, devlet adamlarına ve müesseselere neredeyse mabudlaştıracak derecede ümit besleyen bir dönem olmamıştır. Mabedlerden devlet kurumlarına, üniversitelerden stadyumlara, endüstri tesislerinden dev hastane komplekslerine kadar her şeyi kendisinden ya da devlet ve devlet adamlarından bilen günümüz insanı büyük bir hayal kırıklığına uğradı. Bütün kapılar yüzüne kapandı. Bir virüs bütün bu basit sebepleri yerle bir etti. Bütün minnet ve şükrün Allah’a olması gerektiği hakikatinin önünü açtı.

Salgın inşallah fazla uzun sürmez. Şüphesiz bazıları üç-beş ay içinde her şeyi unutup hiçbir şey olmamış gibi devam edecek. Ancak dünya değişime ayak uyduranların olacak!

Okunma Sayısı: 4600
YASAL UYARI: Sitemizde yayınlanan haber ve yazıların tüm hakları Yeni Asya Gazetesi'ne aittir. Hiçbir haber veya yazının tamamı, kaynak gösterilse dahi özel izin alınmadan kullanılamaz. Ancak alıntılanan haber veya yazının bir bölümü, alıntılanan haber veya yazıya aktif link verilerek kullanılabilir.

Yorumlar

(*)

(*)

(*)

Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış, Türkçe karakter kullanılmayan ve tamamı büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır. İstendiğinde yasal kurumlara verilebilmesi için IP adresiniz kaydedilmektedir.
  • Fatma

    17.4.2020 17:31:50

    Yaziniz gerçekten cok anlamli

  • Abdurrahman AYDIN

    17.4.2020 04:02:31

    Tarihe not düşen, vizyon gösteren, ümit veren dopdolu bir yazı. Saklanmalı. 👍Tebrik ve teşekkürler. 🙂

(*)

Namaz Vakitleri

  • İmsak

  • Güneş

  • Öğle

  • İkindi

  • Akşam

  • Yatsı