Songür Şener: “Farz ve nafile namaz dışında namaz yoktur sözü doğru mudur? Vacip ve sünnet namazlara nasıl niyet yapılır?”
Namaz Çeşitleri
Dört çeşit namaz vardır. Bunlar: 1. Farz-ı ayn namazlar. 2. Farz-ı kifaye namazlar. 3.Vâcip namazlar. 4. Nafile namazlar.
Farz-ı ayn namazlar Allah’ın mükellef olan her Müslümana kesin olarak kılmasını emrettiği namazlardır. Bunlar iki türlüdür:
1) Vakit namazları: Sabah namazında iki rekât, Öğle namazında dört rekât, İkindi namazında dört rekât, Akşam namazında üç rekât, Yatsı namazında dört rekât, olmak üzere günlük toplam 17 rekât namaz, üzerimize farzdır.
2)Vakit namazları dışında farz-ı ayn namazlar: İki rekât Cuma namazı ile vaktinde kılınmayan farz namazların kazası farz-ı ayndır.
Farz-ı kifaye namazlar: Cenaze namazı farz-ı kifayedir.
Farz-ı kifaye namazlar her Müslüman’a farz olmakla birlikte, birkaç Müslüman’ın kılmasıyla diğer Müslüman’lar üzerinden düşer.
Vacip Namazlar
Vâcip namazlar, kuvvetli bir dinî delil ile Allah tarafından kılınması istenen namazlardır. Bunlar da iki gruptur:
(1) Vakit namazları içinde bulunan vâcip namazlar: Yatsı namazından sonra kılınan üç rekât vitir namazı vâciptir.
(2) Vakit namazları dışında bulunan vâcip namazlar: Ramazan ve Kurban Bayramı namazları, Adandığı takdirde nezir (adak) namazı. Küsuf namazı. Tavaf Namazı. Bozulmuş olan nafile namazın kazası.
Bunlar da vacip namazlardır.
Nafile namazlar, Peygamber Efendimiz (asm) tarafından bilfiil kılınan ve ümmete birer fazilet timsali olarak emanet bırakılan sünnet namazlardır. Nafile namaz sünnet ise Allah katında değeri daha yüksektir. Sünnet de olmayıp kişinin kendi isteği ile kılınıyor ise, değeri vardır ama sünnetten yüksek değildir.
Nafile namazlar:
Nafile namazlar iki grupturlar: Vakit namazlarına bağlı nafile namazlar. Vakit namazlarının dışında kalan nafile namazlar.
Vakit namazlarına bağlı nafile namazlar şunlardır:
(a) Sünnet namazlar (revâtip sünnetler). Bunlar: Sabah namazında farzdan önce iki rekât müekked sünnet, Öğle namazında dördü farzdan önce, ikisi farzdan sonra olmak üzere toplam altı rekât müekked sünnet, Akşam namazında farzdan sonra iki rekât müekked sünnet. Yatsı namazında farzdan sonra iki rekât olmak üzere toplam 10 rekât namaz, vakit namazlarına bağlı sünnet-i müekkede olarak kılınır.
*Cuma namazında farzdan önce dört rekât müekked sünnet, farzdan sonra dört rekât müekked sünnet olmak üzere toplam sekiz rekât namaz da revâtip sünnettir.
*Teravih namazı, Ramazan ayında yatsı namazını müteakip 20 rekât olarak kılınır ve müekked sünnettir.
(b) Mendup namazlar (gayr-i müekked sünnet olanlar): İkindi namazında, farzdan önce dört rekât gayr-i müekked sünnet. Akşam namazında, farzdan sonra altı rekât gayr-i müekked sünnet. Yatsı namazında, farzdan önce dört rekât; sonra da dört rekât gayr-i müekked sünnet.
Vakit namazlarının dışında kılınan sünnet namazlar (regâib sünnetler):
Teheccüd namazı, duhâ (kuşluk) namazı, istihare namazı, yağmur duası ve namazı, husuf namazı, tövbe namazı, tahiyyetü’l-mescit namazı, evvabîn namazı, tesbih namazı, hacet namazı, şükür namazı ve şükür secdesi, yolculuğa çıkarken ve yolculuktan dönüşte kılınan namaz, ihram giyildiği esnada kılınan namaz, abdest ve gusül aldıktan sonra kılınan namaz, regaib sünnetlere örnektir.
Vitir namazına: “Bugünkü vitir vacip namazına” diye, sünnet namazlara ise, vakit namazının adı zikredilerek niyet edilir. Mesela, “sabah namazının sünnetine” diye niyet edilir.