Birçok ayet kıssalardan oluşur. Geçmiş kavimlerin başına gelen olaylar ana hatlarıyla anlatılıp, olayların sonuçlarına dikkat çekilerek aynı davranışların benzer sonuçlarla neticeleneceği bildirilir. Doğru davranılması istenir.

Kur’ân’ da anlatılan örnek kadınlar

Hz. Âdem’in (as) hanımı: Hz. Havva isim olarak Kur’ân’da geçmiyor. Hz. Âdem’e eş olarak yaratıldığı ve beraberce şeytana aldandıkları muhtelif ayetlerde ifade ediliyor. Bunlardan biri de Araf Suresi 19. ayet: “Ey Âdem! Sen ve eşin cennette yerleşip dilediklerinizden yiyin. Ancak şu ağaca yaklaşmayın! Sonra zalimlerden olursunuz.” Tövbe ve istiğfarın mü’minlerin hayatında kamil insan olmak için ne kadar önemli olduğunu Hz. Âdem ve Hz. Havva’nın kıssasından öğrenebiliriz.

Hz. İbrahim’in (as) hanımları: Hz. Hacer ve Hz. Sare

İsimleri Kur’ân'da geçmemekle birlikte hadislerde anlatılır. Muhtelif ayetlerde “aile” olarak zikredilirler. Bunlardan biri de Âl-i İmran Suresi. 33-34. ayetlerdir. “Allah, Âdem’i, Nûh’u, İbrâhim ailesini ve İmrân ailesini seçip âlemlere üstün kıldı. Allah hakkıyla işitmekte ve bilmektedir.” Namazlarımızda ‘Âl-i İbrahim’e ‘Âl-i Muhammed’ ile birlikte dua etmekteyiz.

Hz. Musa’nın (as) annesi ve kızkardeşi:

İsimleri Kur’ân’da geçmiyor, ama muhtelif ayetlerde kendilerinden bahsediliyor. Yeni doğan oğlunu erkek çocuklarını öldürme kararı alan Firavun’dan kaçırmak için Musa’nın annesi onu bir kutu içinde Nil Nehrine salar. Kızına da bebeği takip etmesini söyler. Bebek Nil kıyısında Firavunun eşi Hz. Âsiye’ye ulaşır. Bebeğin ablası Hz. Âsiye’ye süt anne olarak annesini tavsiye eder.

Böylece gizlice bir araya gelirler. Kasas Suresi 12. ayet şöyle der: “Biz daha ilk günden, Mısırlı süt annelerinin sütünü ona yasak ettik de, ablası bunu öğrenince onlara: ‘Onun bakımını, sizin adınıza üzerine alabilecek ve güzelce eğitip yetiştirecek bir aileyi, size göstereyim mi?’ dedi.”

Hz. Musa’nın kıssasında annenin teslimiyeti, ablanın dirayeti, Hz. Âsiye’nin derin şefkati ile sardığı koruyucu anneliği gerçekten ‘ilginç bir kadınlar tablosu’ çizer. Hz. Musa’nın Hz. Şuayb’ın (as) kızları ile tanışması ve onlardan biri ile evlenmesi de kıssaya ayrı renk katar.

Firavunun eşi Hz. Âsiye: Kur’ân’da ismi geçmemekle birlikte ‘Firavunun eşi’ olarak zikredilir.

Hadislerde Hz. Meryem ile birlikte övülür. Kur’ân’da onun Firavunun zulmüne karşı her zaman haktan yana oluşu, bebek Musa’ya olan derin şefkati, dua ve ibadeti örnek bir hanım olarak sunulur.

Sebe Melikesi: 

Kur’ân’da adı geçmiyor. Kendisinden Neml Suresi 30. ayette bahsediliyor.

"Gerçek şu ki, bu, Süleyman'dandır ve 'Şüphesiz Rahman ve Rahim Olan Allah'ın adıyla' (başlamakta) dır." Hadislerde Belkıs ismiyle anılıyor.

Kur’ân hakperest bir idareci ve anlayışlı bir hükümdar olarak onu örnek model sunuyor.

Hz. Meryem ve annesi: Kur’ân’da adı geçen tek kadın Hz. Meryem’dir. Kur’ân’dan öğrendiğimize göre saliha bir hanım olan annesi tarafından Allah’a adanmıştır. Hz. Zekeriya (as) tarafından yetiştirilmiştir. Kur’ân’da 31 defa adı geçer.

Üç ayette de Hz. İsa'nın annesi Meryem olarak sunulur. Bunlardan biri Enbiya Suresi 91. ayettir:

“İffet ve namusunu gerektiği gibi koruyan Meryem'i de hatırla ki, biz O'na ruhumuzdan üfledik, kendisini de, oğlunu da âlemler için bir ibret kıldık.”

Hz. Meryem Kur’ân’da iffetiyle imtihan edilen, sağlam karakteri, ibadet ve dualarıyla mü’minlere örnek bir kadın modeli olarak sunulmuş övülmüştür.

Âl-i Muhammed: Son peygamber olan Hz. Muhammed (asm) ve ailesi ise her namazımızdaki dualarımızla Kıyamete kadar mü’minleri hakka davet edecektir. Risale-i Nur’da hakperest âlimler, sadık Nur Talebeleri ‘manevî âl-i beytten’ addedilmiştir.

Başka bir liste: Hz. Nuh’un (as), Hz. Lut’un (as) eşlerini, Ebu Leheb’in hanımını da başka bir liste olarak sunabiliriz. Nuh ve Lut peygamberlerin eşleri kendilerini yalanlamış ve itaat etmemişlerdir. Bu hanımlar için Kur’ân ‘onlar senin ailen değil!’ ikazını yapmıştır. Züleyha’nın aşkı yüzünden Hz. Yusuf’a (as) attığı iftira ve sonrası gelişen olaylar ilginçtir. Ebu Leheb ve eşi içinse müstakil ve sure inmiş. İnkarda birbirine yardım eden bu aile mü’minlere kötü bir aile örneği olarak sunulmuştur.

Hülasa

Hayat rehberimiz Kur’ân’da günümüz kadın ve aile meselelerine ışık tutan ve tefekkür edilmeyi bekleyen çok zengin, çok renkli bir hazine vardır.

(Bizim Aile dergisi, Eylül 2025)