Açlığın tetiklemesiyle hücrelerin kendini sindirerek yenilemesini sağladığı teziyle Nobel Ödülü kazanan Japon bilim adamı Yoshinori Ohsumi, orucun insan sağlığına etkisini bilimsel olarak ispat etti. Japon bilim adamı Yoshinori Ohsumi, hücrenin kendisini sindirmesi (autophagy) teziyle 2016’da Nobel Tıp Ödülü’nü kazanmıştı.  Yunancada auto (kendisi) ve phagein (yemek) anlamına gelen iki kelimeden türeyen ‘autophagy’, hücrelerin kendini sindirmesi, temel olarak vücut hücrelerinin eskiyen mekanizmalarının (proteinler, hücre zarları vs.) canlılığını sürdürecek yeterlikte enerjisi kalmadığı zaman vücudun bu hücreleri geri dönüşüme gönderme süreci anlamına geliyor. Hücreler belli sayıda bölündükten sonra ölmeye programlanıyor. Bu olay önce ölümle eşdeğer gibi görünse de sağlık için gerekli bir durum.

Hücrelerin yenilenmesinde etkili 

Hücrelerin aç bırakılması autophagy’i tetikliyor. Gıda aldığımız zaman kan şekeri yükselirken, enerjinin hücrelerde depolanmasını sağlıyor. Aç kaldığımız zaman ise yaşlı hücrelerdeki enerjinin dışarı çıkması gerekiyor. Bu durumda yaşlı hücrelerdeki glukagon artıyor ve hücrenin içindeki parçacıklar çözülerek enerjiye dönüşüyor. Bunu da uzun süre aç kalmak yani oruç tetikliyor. Uzun süre aç kalınca hücreler çözülüyor, aynı anda büyüme hormonu salgılanarak yeni hücrelerin yapımı harekete geçiriliyor. 

Vücut dengesini koruyor

Bu minvalde apoptoz adında programlı hücre ölümü mekanizması da mevcuttur. Hücre belirli bölünme sayısına ulaştıktan sonra ölür. Ölüm ve yenilenme sürecini hücre içinde de görmemiz mümkündür. İlk defa 1962 yılında hücre içinde lizozomun artışını keşfedip otofaji mekanizmasına isim veren Christian de Duve da bir Nobel sahibidir. Kendisi hücreye glukagon verilmesi ile lizozomun artışını keşfetmiş ve bu olayın hücrenin komple ölmesinden ziyade belirli bozuk parçaların, organellerinin ölmesinde muvazzaf olduğunu göstermiştir. Glukagon insülin ile zıt çalışan bir hormondur. Yani insan yemek yediğinde insülin artar ve aç kaldığında (oruç tuttuğunda) glukagon devreye girer. Glukagon otofaji mekanizmasını çalıştırarak hücre içindeki bozuk parçaların atılmasını sağlar. Oruç tutmak bunun yanında büyüme hormonlarını uyararak hücrelerin yenilenmesini de sağlar. Dolayısıyla sadece bozuk parçaların atılması değil onların yenilenmesi orucun vücut dengesini korumadaki bir diğer vazifesidir.

İstanbul – Yeni Asya