Domatesteki yasağın kalkması için gözler, 22 Mayıs'ta İstanbul'da düzenlenecek, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in de katılması beklenen Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütünün 25'inci kuruluş yıl dönümü zirvesinde olacak.

Antalya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Ali Çandır, Antalya'nın domates üretiminde ve ihracatında önemli bir yeri olduğunu belirterek, domateste yasağın kalkmamış olmasının üreticileri etkileyeceğini söyledi.

Antalya'da birkaç gün sonra domates başta olmak üzere örtü altı tarım üretiminin artacağı bir döneme girileceğine dikkati çeken Çandır, "Özellikle bu dönemde ihracatın açılma ihtimali bizleri son derece mutlu etmişti, ancak ne yazık ki domatesle ilgili yasak kalkmadı. Biz hala üretici olarak umutlarımızı diri tutmaya çalışıyoruz. Soçi'de gerçekleşmedi ama 22 Mayıs'ta müjdeli haberi alırız diye ümit ediyoruz." dedi.

Antalya Toptancı Hal Yaş Meyve Sebze Komisyoncuları Başkanı Cüneyt Doğan da domatesin Antalya için çok önemli bir ürün olduğunu, kentteki sera üretiminin yüzde 60'ının domatesten oluştuğunu belirtti.

Doğan, tarım ürünleri ihracatı için yeni pazarlar bulunması gerektiğine işaret ederek, "Rusya tarafı kendi üreticisini korumak için birkaç yıl daha yasağın sürecini söyledi. Avrupa'nın da üretimi var ama belli dönemlerde vergileri artırarak kendi üreticilerini koruyorlar. Rusya da kendi üreticisini kollayacak şekilde vergi koyma yöntemi seçseydi daha uygun olurdu. Yeni pazarlar bulmalı, ürünlerimizi çeşitlendirmeliyiz. Gerekirse pazara göre ürün üretmemiz, Rusya'nın yasakları kaldırdığı ürünlere yönelmemiz lazım." değerlendirmesinde bulundu.

259 milyon dolarlık pazar

Rusya, Türkiye'ye uyguladığı ekonomik yaptırımları aşamalı olarak kaldırırken, iki ülke liderlerinin görüşmelerinin ardından domates haricinde tarımsal ürünlerin ithalatındaki yasakların kalkacağı ifade edildi. Rusya'nın ithalat yasağını sürdürdüğü ürünlerin 2015 yılındaki toplam ihracat tutarı 425 milyon doları aşarken, bunların arasında domates ihracatı 258,8 milyon dolarlık paya sahipti. Türk üreticiler ve ihracatçılar ise bu açığı başka pazar ülkelerle kapatmaya çalışıyor.

'Domates ile ilgili hassasiyet Rusya tarafında kademeli şekilde geçilecek'

Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, bu yıl "Türkiye Geleceğini Yeniden Tasarlıyor" ana temasıyla gerçekleştirilen Forum İstanbul 2017'deki açılış konuşmasının ardından gazetecilerin sorularını yanıtladı. 

Bir gazetecinin, "Rusya ile Türkiye arasında tarım ürünlerinde sadece domatesin önünde engel kaldı. Bunun için nasıl bir çözüm olacak?" şeklindeki sorusu üzerine Zeybekci, dün Soçi’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başkanlığındaki ziyaretin son derece başarılı olduğunu ifade etti.

Zeybekci, devamla şunları kaydetti:

"Ekonomi Bakanlığı olarak, ihracatçılarımızın rahatsızlıklarını, reeksport şartıyla dahilde işleme izin belgesiyle Türkiye’ye ithalat yapan şirketlerimiz, aynı zamanda Rusya’ya tarım ürünleri ihracatı yapan şirketlerimiz, ihracatçılarımız… Bunların rahatsızlıkları, Rusya’dan ithalat yaparken, Türkiye’deki tarım üreticilerinin Rusya’ya ihracat yapamamaları kabul edilebilir değildi. Dolayısıyla ihracatçılarımız bir süreç başlattılar. Dahilde işleme izin belgeleri kapsamında Rusya’dan ithal edilen 1,9 milyar dolarlık, içinde buğday, ayçiçeği yağı, küspe, mercimek gibi ürünlerin olduğu portföy var. Buğdayda Rusya’nın ikinci ithalatçısıyız. Diğerlerinde birinci ithalatçısıyız. Burada bir anda bir sıfırlanma oldu. İhracatçılarımız, Rusya’ya ithalat yapmak istemediler. Biz de bunu kendilerine belirttik. Böyle bir süreç başlamış oldu. Biz yasak koymadık Rusya’ya ama Rusya’nın yasakları vardı. Biz hiçbir engel koymadık. Gerek tarife ile gerekse tarife dışında hiçbir engel koymadık ama Rusya’nın bu konudaki kurallarla yapmış olduğu engellemeler vardı. Yasakların doğurduğu olumsuz bir ortam ortaya çıktı. Dün itibarıyla bütün bu yasakların bitmesi yönünde önemli bir süreç başladı."

"Domates ile ilgili de 'engeli aşılamadı' diye domatese o kadar büyük bir itibar kazandırdık ki o da kendini zaten zam şampiyonu yaptı" şeklinde bir espri yapan Zeybekci, "İşin şakası bir yana... Domates ile ilgili hassasiyet Rusya tarafında kademeli bir şekilde geçilecek, yasak kaldırılacak. Bu gümrük vergileriyle kendilerini korumalarına müsaade edilecek, bizim yaptığımız gibi... Bu anlamda aynı enstrümanı kullanarak biz Rusya ile bundan sonra ticaretimizde yol alacağız. Onların gümrük vergileriyle koydukları tarifeleri biz de aynı şekilde gümrük vergileri ile koruyacağız." şeklinde konuştu.

"Domates hariç her şey halledildi"

Ekonomi Bakanı Zeybekci, vize konusuna değinirken, iş dünyasının, nakliyecilerin, tır şoförleri ve uçuş ekiplerinin önündeki vize engelinin kaldırıldığını belirterek, "Ekonomi Bakanlığı olarak iş dünyasının bize başvurularında kendilerine TİM ve TOBB gibi kuruluşlarımızla belirleyeceğimiz bir geçiş süreci… Hedef tabii ki sıfır vize, 2015 Kasım öncesindeki döneme hızlı bir şekilde dönmek... Ama o sürece kadar da iş dünyamızın vizeden etkilenmesini minimuma indirmek gibi gayretimiz olacak ve işleri kolaylaştıracağız. Domates hariç her şey halledildi. Domateste de en kısa sürede farklı formüllere geçilecek." şeklinde konuştu.

AA