Corona virüsü salgını döneminde doğru ve tarafsız habere erişimin sağlanmasında medya önemli bir rol üstleniyor. Ancak çok sayıda ülkede hükümetler salgını basın özgürlüğünü kısıtlamak için kullanıyor. Amerika’nın Sesi (VOA) çeşitli ülkelerde salgına ilişkin durumu haberleştiren gazetecilerle görü- şerek karşı karşıya kaldıkları riskleri derledi. Corona virüsü salgını sırasında batılı demokrasilerden Asya ve Latin Amerika’daki otoriter hükümetlere, yetkililer salgını basın hürriyetini kısıtlamak amacıyla kullanıyor. ABD, Güney Afrika ve Hindistan dahil bazı ülkeler bilgilendirme toplantılarına erişimi kısıtlamaya çalıştı ya da gazetecilerin yalnızca hükümetin onayladığı sağlık uzmanlarıyla konuşmalarını talep etti. Ukrayna, Zimbabve ve başka ülkelerde, karantina tedbirlerini haberleştiren gazeteciler fiziksel saldırıya uğradı. VOA, gazetecilerin hedef alındıklarını, gözaltına alındıklarını ya da kısıtlamalarla karşı karşıya kaldıklarını söyledikleri ülkelerdeki bu vakaları interaktif bir harita ile haberleştirdi.

Devlet eliyle sansür arttırılıyor

Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Örgütü’nün ABD’de Yönetim Kurulu Başkanı Dokhi Fassihian, salgından önce de baskıcı hükümetlerin olduğu ya da olayların yaşandığı ülkelerde, şiddet ve gözaltı riskinin şimdi daha yüksek olduğuna dikkat çekiyor. Fassihian, “Otoriter rejimler Corona virüsü pandemisini medya üzerindeki denetimi sıkılaştırmak ve devlet eliyle sansürü arttırmak amacıyla kapsamlı şekilde kullandı. Bu süreçte hiçbir bahane sıkıntısı yaşanmadı: Halkı paniğe sevk etmemek, yalan haber ve dezenformasyonla mücadele, kamuyu sağlık konusundaki talimatlara uymaya ikna ve elbette işlevsel ve etkili bir hükümet izlenimi vererek güven telkin etme” sözleriyle basın hürriyetinin hangi gerekçelerle kısıtlandığını ifade ediyor.

Haber erişimine engel

Salgın esnasında medyada sıkı sansür uygulamak üzere yetkililerin harekete geçtiği Çin ve İran, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü’nün 2020 Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre 180 ülke arasında 177. ve 173. sırada yer alıyor. Gazeteciler, salgını haberleştirdikleri ya da yetkilileri eleştirdikleri gerekçesiyle, bilgiye erişimin engellenmesi, kısıtlanması, gözaltı ya da yalan haber yapmakla suçlanma gibi durumlarla karşı karşıya kaldıklarını anlattı. Bazıları da internet kısıtlaması ya da kişisel koruyucu ekipman eksikliğiyle sahada haber yapmak zorunda kaldıklarını söyledi. Çok sayıda gazeteci, karantina tedbirleri sırasında uygulanan kısıtlamalarla, halkın hayati önem taşıyan böyle bir dönemde bilgiye erişiminin engellendiğini ifade etti. Bazıları da ücretsiz çalışan sağlık görevlileri ya da risk altında kalan çocuklara ilişkin yaptıkları haberlerin nasıl fark yarattığını vurguladı.