Tarihçi-yazar M. Latif Salihoğlu’nun “Bedesten”indeki alt köşesini (“Günün Tarihi”) ta’kip edenler—belki—hatırlar: 2018’de orada üç serî yazı kaleme alınmıştı.
Bunlar (alfabetik sırayla) “Cihad-ı Ekber ilânı,” “İlk Meclis’te büyük kavga” ve “Yeni Asya’nın kuruluş safhası” başlıklı çalışmalardı.
İlk ve sonuncu serîler başlıkları vasıtasıyla az-çok anlaşılır; fakat ikinci sıradaki serî yazıyı biraz ta’rif etmek lâzım.
Şöyle ki: Girişinde belirtildiği üzere serîde, “1920-24’te Ankara’da kurulan yeni Türkiye’nin ilk dört-beş senesinde yaşanan ‘dâhilî çekişme, kumpas, suikast ve siyasî entrikalar’dan mühim addedilen dört-beş tanesi”ne (Ali Şükrü Bey ile M. Kemal’i karşı karşıya getiren “Men-i Müskirat Kànunu,” Lozan Barış Konferansı görüşmelerinin Ankara’daki dehşet-engiz yansımaları, M. Kemal-Said Nursî tartışması, sonu fesihle biten Terakkîperver Fırkası hadisesi ile sayısız ma’sumun kanına giren İstiklâl Mahkemeleri vak’ası) temas edilmekte.
Bize göre, altı yazıdan meydana gelen, dolayısıyla en kısa serî yazı olmasına rağmen en mühim dizi yazı bu oldu! Sebebine gelince: Osmanlı bâkiyesi yeni devletin (TC) kurtuluş ve kuruluş devresine rast gelen ve burada mevzu edinilen her bir vak’a müstakilen ele alınabilecek evsafta çünkü...
Ötekilerden de biraz bahsetmek gerekirse... “Cihad-ı Ekber ilânı”nda—ki yedi yazıdan müteşekkildi—“Devlet-i Âliye-i Osmaniye’nin sonunun başlangıcı” mahiyetindeki 23 Kasım 1914 tarihli “Cihad-ı Ekber Fetvası” mevzu edilirken, “Yeni Asya’nın kuruluş safhası”nda—ki en uzun serî yazı bu olmuştu (toplam 15 yazı)—yarım asırlık “Yeni Asya” gazetesinin hangi şartlarda ve neye binâen nasıl dünyaya geldiği anlatılıyordu.
Yine bize göre, gazetemiz “Yeni Asya”nın kuruluşunu anlattığı için de ikinci sıradaki mühim serî yazı bu sonuncusu olmuştu...
İKİ KİTAPLIK MALZEME!
Şimdi de tuttuğumuz sair notları aktaralım:
* Nedense “Günün Tarihi”nin 2018 yılı mevzularından aklımızda bilhassa kalan (!) kısım M. Kemal’le ilgili olandı. İşte: “Esasen Selânik merkezli Hareket Ordusunun sevk ve idare edilmesinde, Sultan [II.] Abdülhamid’in devrilmesinde, Sultan Vahdettin’in ‘hain’ ilân edilmesinde, Çerkez Ethem’e dünyanın dar edilmesinde, [Osmanlı saltanatına son verilmesinde, hilâfet lağvedilirken Osmanlı Hanedanı mensuplarının beş parasız sınır dışı edilmesinde,] ‘medreseler ile türbe, tekke ve zâviyelerin’ kapatılmasında, ezanın ve Kur’ân harflerinin yasaklanmasında (...) muharrik-i bizzat olarak birinci aktör (...) M. Kemal’dir!” (01 Mart 2018)
* “Günün Tarihi”nde işlenen hadiselerin tarihleri—2017 yılı taramamızda görüldüğü üzere—yine “ahirzaman aralığı”nda (18-19. asırlar) yoğunlaşmakta. MS 325 yılında başlayan anlatımlar 2016’yla son buluyor. Mevzuubahis aralığın öncesi ve sonrasında mevzu edinilen tarihî gelişmelerse birbirine yakın sayıdalar—“ahirzaman aralığı” yazıları hâliyle fazla.
* Yazıların yekûnu (TNR 12 puntodan) 186 A4 sayfasına tekàbül ediyor ki bu da aşağı-yukarı 13,5 x 19,5 cm ebatlı ve 300’er sayfalık iki adet kitap demek!
Ve yazımızı bir sürprizle(!) bağlıyoruz. İşte, 10 Kasım 2018 tarihli ve de “Sayyâd-ı bî-insâf” (insafsız avcı) başlıklı yazının—ki yazıya “yeniasya.com.tr”den ulaşılabilir—son paragrafı: “Sa’d bin Sayyâd’ın nesli ve nesebi, İslâm’a karıştığı hâlde, zamanla İslâm’ın dâhildeki en büyük düşmanı ve bozguncusu hüviyetini kazandı! Üstelik hiç kimsenin onun soy ve nesep silsilesini araştırıp soruşturamayacak tedbirleri de alaraktan... Aksi yönde hareket edenler, işte o ‘Sayyâd-ı bî-insâf’ın hışmına uğramaktan kurtulamaz! Tabiî bu durum bir zaman sonra ister istemez gerilemeye ve âdîleşmeye yüz tutacak ve muhtemelen o zaman birçok şeyin mahiyeti daha iyi anlaşılır hâle gelecek...”