Yapılan açıklamaları, büyük bir şaşkınlıkla dinledim. Söylenenler doğruydu; fakat 64.000 kişinin kafataslarının İsmet İnönü’nün emriyle ölçüldüğü kocaman bir yanlıştı. (...) Halbuki Türkiye’mizde 64.000 kişinin teker teker, kafataslarını ölçtürmek için emir veren Atatürk’tür. Kitaplarımın arasında, Türk Tarih Kurumu Yayınları arasında 15 numaralı olarak çıkan bir çalışma var. Dr. Afet İnan tarafından hazırlanan ve Atatürk’ün sağlığında, Türk Tarih Kurumu Kongresine tebliğ olarak sunulan bu çalışmanın kapağında aynen şunlar yazılı: “TÜRKİYE HALKININ ANTROPOLOJİK KARAKTERİ VE TÜRKİYE TARİHİ, TÜRK IRKININ VATANI ANADOLU.”
(64.000 Kişi üzerinde anket)
Dr. Afet İnan’ın çalışmasına; hocası Prof. Dr. Eguene PİTTARD bir önsöz yazmış. Tebliğin 5. sayfasında PİTTARD diyor ki:
“Bayan Afet bu teşebbüse girişti. Atatürk, o teşebbüsü tahakkuk ettirdi. Burada söylenmesi icab eden bir nokta vardır ki, o da hiçbir devletin, bu nevi bir antropoloji envanteri vücuda getirmediğidir. Trakya ve Anadolu’da 64.000 kişi ölçülmüş ve tetkik edilmiştir. Her birinin fişinde 38 kayıt vardır. Demek oluyor ki, bu kayıtların toplamı: 2.432.000’dir. İtiraf etmeliyiz ki, bu rakam hayli ehemmiyetlidir.”
Dr. Afet İnan da tebliğinin giriş kısmında şunları yazıyor:
“Bu esere başlarken, Atatürk’e karşı olan derin minnettarlığımı ifade ile, bu minnettarlığı onun hâtırasına ithaf etmek isterim. O olmasaydı, bu araştırmalara alaka göstermese ve onların yapılması hususundaki emirlerinin otoritesi olmasaydı antropoloji ilmi, pek mümkündür ki, böyle bir anket kaydedemeyecekti!”
1937 yılında, ikinci Türk Tarih Kongresine sunulan tebliğler arasında Dr. Sadi Irmak’ın Türk Irkının Biyolojisine Dair Araştırmalar (Kan grupları ve parmak izleri), Dr. Nureddin Onur’un “Kan Grupları Bakımından Türk Irkının Menşei Hakkında Bir Etüd,” Marguerite Dellonbachin “Türklerin Antropolojik Tarihlerine Dair İlmî Çalışmaları” vardır.
Yavuz Bülent Bakiler
Türkiye, 18.11.2012