Merhamet, acıma, esirgeme ve kötülüklerden koruma duygusudur. İnsan sevdiklerine merhamet eder ve onları her türlü kötülükten korumaya çalışır. Anne ve babalarda evlâtlarına karşı yüksek bir merhamet duygusu vardır. Özellikle küçük çocuklara ve âciz durumda olanlara karşı daha büyük bir merhamet duygusu beslenir.
Merhametlilerin en merhametlisi ise, Cenâb-ı Hak’tır. Dünyadaki bütün validelerin merhameti, O’nun (celle celâlühû) merhametinin bir cilvesinden ibarettir. Hiçbir kulunu Cehenneme atmak istemez. Ama kul kendi ihtiyar ve iradesi ile Cehennem yolunu seçer.
Rabbimiz bir âyet-i kerimede, Yusuf Aleyhisselâm’a şöyle söyletir: “De ki; ‘Bugün size karşı kınama yok; Allah sizi mağfiretiyle bağışlar! O, merhamet edenlerin en merhametlisidir.’” (Yusuf Sûresi, 92)
Hazret-i Ömer (as) Saadet Asrında şahit olduğu bir olayı anlatırken, bu hususta Efendimizin (asm) müjdesini bize de ulaştırıyor:
Bir savaş sonrasıydı. Esirler arasında çocuğundan ayrı düşmüş bir kadın da vardı. Kadıncağız çocuğuna olan özlemini gidermek için gördüğü her çocuğu kucaklıyor, bağrına basıyor ve emziriyordu.
Resûlullah sallallâhu aleyhi vesellem çevresindekilere:
“Bu kadının kendi çocuğunu ateşe atacağına ihtimal veriyor musunuz?” diye sordu.
“Hayır; asla atmaz” dediler.
Bunun üzerine Resûlullah sallallâhu aleyhi vesellem: “İşte Allahu Teâlâ, kullarına bu kadının yavrusuna olan merhametinden daha fazla merhamet eder” buyurdular.. (Buhârî, Edeb 19, Müslim, Tevbe 22.)
İşte Ramazan-ı Şerif boyunca sürekli açık tutulan kapılardan birisi de, merhamet kapısıdır. Oruç tutanlar o kapıdan içeri girmek suretiyle, Cenâb-ı Hakk’ın sonsuz merhametine nail olurlar.