Ahmediye Aleyhissalâtü Vesselâm, çünkü İsm-i A’zama mazhardır ve nübüvveti umumîdir ve bütün esmaya mazhardır, elbette bütün devair-i rububiyetle alâkadardır...
(Dünden devam)
İşte bu misal gibi, Ezel ve Ebed Sultanı olan Rabbü’l-Âlemîn için rububiyetinin mertebelerinde ayrı ayrı, fakat birbirine bakar şe’n ve namları vardır. Ve ulûhiyetinin dairelerinde başka başka, fakat birbiri içinde görünür isim ve alâmetleri vardır. Ve haşmetli icraatında ayrı ayrı, fakat birbirine benzer tecelli ve cilveleri vardır. Ve kudretinin tasarrufatında başka başka, fakat birbirini ihsas eder ünvanları vardır. Ve sıfatlarının tecelliyatında başka başka, fakat birbirini gösterir mukaddes zuhuratı vardır. Ve ef’âlinin cilvelerinde çeşit çeşit, fakat birbirini ikmal eder tasarrufatı vardır. Ve rengârenk sanatında ve masnuatında çeşit çeşit, fakat birbirini temaşa eder haşmetli rububiyeti vardır.
İşte şu sırr-ı azîme binaen, kâinatı hayretfeza acib bir tertib ile tanzim etmiş. En küçük tabakàt-ı mahlûkattan olan zerrattan, tâ semavata ve semavatın birinci tabakasından, tâ Arş-ı A’zama kadar birbiri üstünde teşkilât var. Her bir sema, bir ayrı âlemin damı ve rububiyet için bir arş ve tasarrufat-ı İlâhiye için bir merkez hükmündedir. O dairelerde ve o tabakàtta, çendan, ehadiyet itibarıyla bütün esma bulunabilir, bütün ünvanlarla tecelli eder. Fakat nasıl ki adliyede hâkim-i âdil ünvanı asıldır, hâkimdir; sair ünvanlar orada onun emrine bakar, ona tâbidir. Öyle de, her bir tabakàt-ı mahlûkatta, her bir semada bir isim, bir ünvan-ı İlâhî hâkimdir; sair ünvanlar da onun zımnındadır. Meselâ, ism-i Kadîr’e mazhar Hazret-i İsa Aleyhisselâm hangi semada Peygamber Aleyhissalâtü Vesselâm ile görüştü ise, işte o sema dairesinde Cenab-ı Hak Kadîr ünvanıyla bizzat orada mütecellidir. Meselâ, Hazret-i Mûsa Aleyhisselâmın makamı olan sema dairesinde en ziyade hükümferma, Hazret-i Mûsa Aleyhisselâmın mazhar olduğu Mütekellim ünvanıdır ve hakeza…
İşte zat-ı Ahmediye Aleyhissalâtü Vesselâm, çünkü İsm-i A’zama mazhardır ve nübüvveti umumîdir ve bütün esmaya mazhardır, elbette bütün devair-i rububiyetle alâkadardır, elbette o dairelerde makam sahibi olan enbiyalarla görüşmek ve umum tabakàttan geçmek, hakikat-i Mi’racı iktiza ediyor.
Sözler, Otuz Birinci Söz, s. 637
LÛGATÇE:
Arş-ı A’zam: Yüceler yücesi İlâhî makam. Allah’ın hâkimiyetinin ifadesi.
devair-i rububiyet: Rububiyet daireleri, sahaları.
ehadiyet: Allah’ın her bir şeyde birliğinin tecelli etmesi.
esma: İsimler, Allah’ın isimleri.
İsm-i A’zam: Allah’ın en büyük ve manaca diğer isimleri kuşatmış olan ismi.
nübüvvet: Nebîlik, peygamberlik, Allah’ın elçiliği.
rububiyet: Cenab-ı Allah’ın her zaman, her yerde, her mahlûka muhtaç olduğu şeyleri vermesi, onları terbiye ve idare etmesi.
şe’n: Durum, sıfat, işlev.
ulûhiyet: İlâhlık, Cenab-ı Hakk’ın ibadet ve itaate lâyık tek varlık olması.