İstanbul Okan Üniversitesi Diş Hastanesi Restoratif Diş Tedavisi Bölümü’nden Dr. Öğr. Üyesi Melek Çam, diş dostu yiyecekler hakkında bilgi verdi. Son yıllarda beslenmeye bağlı olarak artış gösteren diş çürüklerine değinen Çam, “Son yıllarda gelişen ve gelişmekte olan ülkelerde, diyet ve beslenmeye bağlı kronik hastalıklarda bir artış görülüyor. Sosyal, politik ve ekonomik sebeplerden ötürü, dünya çapında değişen besin tüketimi trendi; günümüzde doymuş yağ ve şekerden zengin, enerji verici diyetin ağırlık kazandığını, taze sebze ve meyve tüketimi ile kompleks karbonhidrat ve lifli gıdaların alımının azaldığını ortaya koyuyor. Ülkemiz beslenme durumu yönünden, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahip. Ulusal Gıda ve Beslenme Stratejisi Çalışma Grubu Raporuna göre; ülkemizde sıklıkla görülen beslenmeye bağlı sorunların içinde, diş çürükleri de yer alıyor” dedi. 

Çayın dişler için bilinmeyen faydası

Siyah çayın ihtiva ettiği florürün de, çürüğü azaltıcı rolü olduğunu ifade eden Çam, “Çaylarla ilgili yapılan çalışmalarda, antimikrobiyal etkinliklerinin; fermentasyon miktarları arttıkça azaldığı; fermente olmamış olan yeşil çayın, diğer fermente edilmiş çaylara göre en yüksek antimikrobiyal etkinliğe sahip olduğu gösteren çalışmalar mevcuttur. Yeşil çayın içeriğindeki bileşikler; bakterileri yok edici ve diş yüzeyine yapışmasını engelleyici özellik göstermektedir. Bununla birlikte, düzenli olarak yeşil çay tüketmenin diş çürüklerini azalttığını gösteren sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır. Yeşil çayın; spesifik patolojilerin önlenmesi ve tedavi edilmesindeki rolünü desteklemek için, daha çok klinik ve biyolojik çalışma yapılmasına ihtiyaç duyulmaktadır. Kavrulmuş kahvenin, birçok bakteriye karşı antibakteriyel etkinliği bulunmaktadır. Kakao tohumlarının kuru ağırlığının yüzde 6-8’i, bitkilerdeki doğal kimyasallardan oluşur. Bu doğal kimyasallar, çürük önleyici bir özellik oluşturur. Kakaonun çürük önleyici etkinliği de, bakterilerin diş yüzeyine tutunmasını engellemeye yöneliktir” şeklinde konuştu.

Peynir diş çürüğünü önlüyor

“Ağız sağlığı açısından besinler; çürük yapıcı(Karyojenik), çürüğe etkisi olmayan (Karyostatik) ve çürük önleyici (Antikaryojenik) olarak sınıflandırılmaktadır” diyen Çam, bu besinleri şu şekilde anlattı: “Bir besinin çürük yapıcı etkisi; besinin çeşidi, formu, besin öğesi içeriği, diğer besin ve içeceklerle yenmesi, ağızda kalma süresi ve tüketilme sıklığına bağlı olarak değişmektedir. Çürük yapıcı besinler; fermente olan karbonhidratlar içerir ve çürük oluşumunun hızlanmasına sebep olurlar. Diş çürüğüne katkısı olmayan, mikroorganizmalarca metabolize edilemeyen besinler “çürüğe etkisi olmayan” olarak değerlendirilir. Özellikle; protein muhtevası yüksek besinler (yumurta, balık, et), yağlar, yüksek posalı ve polifenol muhtevalı besinler (özellikle çiğ sebzeler, elma) ve yağlı tohumlar (özellikle yer fıstığı) gibi yağ muhtevası yüksek ve fermente olan karbonhidrat muhtevası olmayan veya çok az olan besinler çürüğe etkisi olmayan özellik gösterir. Çürük önleyici besinler ise; asidojenik besinden önce yendiğinde plağın, asidojenik besini tanımasını önleyen besinlerdir. Kazein, kalsiyum, fosfor muhtevasından dolayı peynir çürük önleyici besin olarak kabul edilmektedir. Bunun yanında peynir, dişlerde çürük oluşumunu önleyebilmektedir. Çürük önleyici bir besin olarak görülen peynir; çürüğün önlenmesinde etkili olan kalsiyum ve fosfat iyonlarını ve ayrıca antikaryojenik özelliğe sahip bir protein olan kazeini ihtiva etmektedir” ifadelerini kullandı.  

Diş dostu yiyecekler

Çam, diş dostu yiyecekleri şu şekilde sıraladı: “Yapılacak birkaç yaşama tarzı değişikliğiyle birlikte, ağız sağlığının korunması her yaş grubunda büyük önem taşımaktadır. Şahsî düzeyde çürük önlemede; süt, peynir gibi proteinler, organik ve inorganik fosfat ihtiva eden bitkisel kaynaklı besinler tercih edilmelidir. Özetle; ağız ve diş sağlığını korumada; protein ve sebze ağırlıklı çiğnemeye yönelik bir beslenme şekli gereklidir. Kişilerin kahve, çay, asitli içeceklerin sınırlı şekilde tüketmesi, şeker tüketiminin kontrol altına alması, düzenli aralıklarla diş hekimine kontrole gitmesi çürükleri önlemede oldukça önemlidir. Şekersiz sakızlar, taze meyve-sebzeler, et, yumurta, peynir, balık, baklagiller gibi yüksek kaliteli proteinler riski azaltan diyetsel faktörlerdir. Tükürük salınımını uyarmak için; taze, işlenmemiş besinler seçilmelidir. Ara ve ana öğün sonrası şekersiz sakız çiğnenebilir. Diş dostu olarak nitelendirilen özelliklerdeki tatlandırıcılı sakızları, diş fırçalamaya ilâveten yardımcı bir oral hijyen aracı olarak hastalara önerebilmekteyiz.”

NURSEZA OKUR -  İSTANBUL
[email protected]