Diyanet İşleri Başkanlığı ülkemizdeki toplam cami sayısını 90.000, Kur’ân kursu sayısı 19 20 bin. Keza 81 il, 922 ilçede müftülük. 211 bin 164 kişi istihdam ediliyor. İlahiyat fakülteleri ve sair ilim araştırma merkezleri hesaba katılırsa 500.000’i aşkın dev kadro; milyonlara hitap ediyor! Aslında bunlardan her biri bir sene de bir kişiyi hedef alarak gerçekten izah ve ispat ederek tebliğ ile irşat vazifesinde bulunsa milyonlarca insan “hakiki dindarlar” zümresine ilhak     olmaz mı? Ancak, şu metot ve prensipleri esas almalıdırlar:

• Nâzik ve yumuşak muamele: Kur’ân, insanlara “kavl-i leyyin”, yani, gayet nâzik ve yumuşak üslûp yaklaşılmasını emreder.”1

• Kolaylık ve tedrici (merhale merhale) prensibini benimsemek. Kur’ân-ı Kerim’in 23 sene ve ibâdet ve yasakların belli aralıklarla gelmesi; tedricilik metoduyla beraber, aynı zamanda kolaylık yolunu da açmayı beraberinde getirir.”2 Nebiy-i Zîşan Efendimiz de (asm), fiilen örnek olurken, “Kolaylaştırın, zorlaştırmayın; müjdeleyin, nefret ettirmeyin”3 diye emreder.

•  Tehdit ve cebir yolunu değil, ikna metodunu kullanmak: Kur’ân, 750’yi aşkın âyetiyle, mütemadiyen “aklı, ilmi, araştırma, tahkik, inceleme, tefekkürü” dikkatlere sunar. Ve, “İnsanları Rabbinin yoluna hikmetle ve güzel öğütlerle çağır, güzelce mücadele et...”4    meâlindeki âyette ikna metodu tavsiye değil, emredilir.

Bediüzzaman, “Vaizlerimiz hem âlim-i muhakkik olmalı, tâ ispat ve iknâ etsin. Hem hakîm-i müdakkik olmalı, tâ muvazene-i şeriatı (şeriatın ölçü ve dengesini) bozmasın” diyerek meseleyi bütün boyutlarıyla ortaya koyduğu tebliğ metotlarıyla yaklaşmalı.”5

• Ümit ve korku dengesini muhafaza etmek: Eğitimin, cihâdı-i mânevinin önemli unsuru bu. Ne en basit iyilikle-âmiyâne tâbirle- “Cenneti parselletmek”, ne de “ne yaparsa yapsın, kurtuluşun mümkün olmadığı korkusunu” yaymak... Herşeyi olduğu gibi vasıflandırmalı. Kur’ân ve hadîsler, orta, vasat, denge yolu gösterir.

Diyanetçiler de “Din ile dünyanın saydına (avına)”6 çıkmaktan vaz geçmeli artık!

Ve tebliğ ettiğiniz “İkra/oku!”-mânevi, sosyal, fen ilimleri-emrine biraz da siz uysanız!..

Dipnotlar:

1-Tâhâ Suresi, 42-43, vd.; 2-Bakara Suresi, 185., 11, 286.; 3-Buhârî, İlim: 12, vd.; 13.; 4-Nahl Suresi, 125.; 5-Divân-ı Harb-i Örfî, s. Enst./intr., 88.; 6-Münazarat, s. 119.