Kazakistan’ın en büyük şehri Almatı, kıyamet filmlerinden çıkmış gibi gözüküyor. Cuma sabah erken saatlerde kentte dolaşırken burnuma hâlâ yanmış araçların kokuları geliyordu.

Pek çok kişi sokağa bile çıkmaya korkar haldeydi. BBC’deki habere göre Ordu ve polis kuvvetleri, hükümet karşıtı protestoların odak noktası haline gelen bu şehirde kritik noktalarda nöbet tutmaya devam ediyor. Almatı’nın ana meydanındaki askerlere yaklaştığımızda havaya uyarı ateşi açıp daha fazla yaklaşmamamız uyarısında bulundular. Almatı’ya yıllardır gelirim. Normalde canlı bir şehirdir, bolca yeşil alanı vardır, dışardaki yeme ve içme mekânları hep doludur. Bu sefer ise mağazaları ve bankaları yağmalanmış bir şehirle karşılaştım. En büyük hasar, protestoların başladığı ana meydan ve etrafında. Medya kuruluşlarının binaları saldırıya uğramış, belediye binası ise ateşe verilmiş durumda. Cuma günü şehirde tek bir protesto görmedik. Sadece hasar görmüş binaların etrafında fotoğraf çeken insanlar vardı. Ama uzaktan silâh ve patlama sesleri geliyordu. Patlama sesleri, ses bombasına benziyordu. Almatı’ya ilk vardığımda, kolluk kuvvetlerinin kullandığı patlayıcılar ve protestocuların kullandığı havaî fişeklerden kalmışa benzeyen bir sis vardı havada. 

Kınayanlar ve anlayışla karşılayanlar...

Konuştuğum Almatılılardan bazıları şok içinde, bazıları öfkeliydi. Kazakistan’da bugüne kadarkilere hiç benzemeyen bu protesto dalgasının yayılma ve şiddetli bir hale dönme hızı buradaki insanları şaşırtmış. Bazıları da Rusya ve diğer bölge ülkelerinden takviye kuvvetlerin gelmesinden memnundu, bunun sükûneti sağlayacağını düşünüyordu. Konuştuğum bir kadın, hükümetin baştan daha sert olması gerektiği görüşünde: “En baştan güç kullansalardı böylesi bir karışıklık olmazdı. Belki kınanmaktan çekindiler, ama bu yaklaşımın neye yol açtığını hep birlikte gördük.” Şiddeti kınayanların yanı sıra protestoculara anlayışla yaklaşanlar da vardı. Protestocuların büyük bir kısmı maaşların düşük, hayatın zor olduğu kırsal kesimlerden geliyordu. 22 yaşında aşçılık yapan bir adam “Protestocuların taleplerini anlıyorum”  dedi ve ekledi: “Maaşlarımız artmıyor ve insanlar geçinmekte zorlanıyor. Fakat bu yağmaya dönüştü ve sıradan insanlara zarar verdi. Buna bir son verilmesi lâzım.” Büyük süpermarketlerin kapanması sebebiyle Almatılılar gıda sıkıntısıyla karşı karşıya. Açık olan mağazalar ise sadece nakit kabul ediyor, ancak para çekecek bir yer bulmak zor. İnternet kesik ve taksiye binmek de riskli.

Böylesi bir protesto görülmemişti

İnternetin kesilmesi ve telefonların düzgün çalışmaması sebebiyle şehirde olanları öğrenmek zor. Kulaktan kulağa yayılan söylentileri teyit etmek de imkansız. Kazakistan bugüne kadar hiç böylesi bir protesto görmemişti. Daha önce de eylemler olmuştu, fakat bunlar yerel ölçekte kalmıştı. Hiçbiri, ülkenin en büyük havalimanına yönelik bir saldırıya dönüşmemişti. Bu protestoya yakıt fiyatlarındaki artış yol açsa da hükümete dair genel bir memnuniyetsizlik hali bu hale gelmesinde etkili oldu. Fakat bu protestolar şu an için sonlanmış olsa da hükümete karşı hoşnutsuzluk devam ediyor. Yeni bir kıvılcım, başka bir protesto dalgasına yol açabilir.

5 bin kişi gözaltına alındı

Kazakistan’daki olaylarda gözaltına alınanların sayısının 5 bin 135’e çıktığı bildirildi. Kazakistan İçişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, ülkedeki operasyonlarda gözaltına alınanlara ilişkin bilgi verildi. Ülke genelinde gözaltına alınanların sayısının 5 bin 135’e çıktığı ifade edilen açıklamada, protestolar esnasında kamu düzeni ve ülkenin anayasal düzenini korurken yaralanan güvenlik güçlerinin sayısının 1300’den fazla olduğu belirtildi.

Haber Merkezi