Krizi doğuran sebepler konusunda herkes konuştuğu gibi ‘çare’ noktasında teklifler sunanlar vardır. Ölçülebilir bir mesele olduğu halde ‘çare’ noktasındaki tekliflerin dikkate alınmamış olması ayrı bir ‘yönetici krizi’ olsa gerek. 

Prof. Dr. Emre Alkin ekonomik krizlerle ilgili olarak “Çözüm nerde diye sürekli soranlara” uzun bir liste ile cevap vermiş. Bu cevabı paylaşmakta fayda var. İşte Prof. Dr. Alkin’in ‘çareler’ listesi:

“-Önce resmî rakamların gerçeği yansıtmasını sağlamak,

-Döviz kuru hakkında gerçekçilik ve kademeli bir serbestlik uygulamak,

-Kamuda çok ciddi ve kalıcı bir tasarruf sağlamak,

-Resmî görevlere diplomaya göre değil, tecrübeye göre atama yapmak,

-Mega projeleri tamamen gündemden kaldırmak ve bu yolla emekli ile dar gelirli vatandaşlara destek olmak,

-Piyasa denetimlerini etkin şekilde uygulamak,

-Tarım ve gıdada ülkeyi kendi kendine yeter hale getirirken monopol ya da oligopolleri yok etmek,

-Mal ve hizmet üretenlerin maliyetlerini düşürecek altyapıyı sağlamak,

-İlâve gümrük vergilerini kaldırmak ve ara malı lobisine çeki düzen vermek,

-Lojistik maliyetlerini azaltacak hamleler yapmak ve gümrüklerdeki haksız ödemelerin önüne geçmek,

-Gayrimenkul sayısına göre artan vergi uygulamak, rayiç bedel-tapu bedeli gibi garabetleri ortadan kaldırarak piyasa değerini yaygınlaştırmak,

-Müteahhitlere verilen garantileri tekrar müzakere etmek, gerekirse projeleri onlardan devralmak,

-Enerji güvenliğini sağlarken maliyetini düşürecek şekilde çeşitlemeye gitmek ve verimliliği sağlamak,

-Eğitimcilerin maliyetlerini düşürecek hamleleri yaparken fiyatlama konusunda etkin denetim yaparken kaliteli ve ehven fiyata eğitim verecek alternatifleri geliştirmek ve desteklemek,

-İletişimde haksız rekabet ve rekabet ihlallerini önlerken kamunun payını sıfıra indirmek,

-Havayolunda “vatandaşa pahalı, yabancıya ucuz bilet” uygulamasına son vermek ve ciddi bir reorganizasyona giderken sektördeki rekabeti artırmak,

-Zorunlu mal ve hizmetlerin listesini belirleyip üzerlerindeki ÖTV’yi kaldırmak ve KDV’yi en düşük seviyeye indirmek,

-Teknoloji ürünlerindeki vergileri şimdikinin yarısına indirmek,

-Otomotiv üzerindeki anlamsız dolaylı vergileri kaldırmak ve normal mallardaki KDV ve ÖTV oranlarını uygulamak..

Daha da sayarım ancak adalet, özgür irade ve serbest piyasa mantığını yerleştirmeden başarmak zor. Tabiî bu maddelere kısmen ya da tamamen itiraz edenler olacak. Kimisi bilgisizlikten, kimisi de menfaatten. Bu arada “bunları nasıl yapacaksın” diye soranlar olacak elbette. Kusura bakmayın o kadar kopya veremeyeceğim. Mesele bunların olabileceğine inanmak ve bunu yapacak iradeyi ortaya koymak. O kadarını görevliler düşünsün ve siyaseti ikna etsin. Onu da mı biz yapacağız?” (@emrealkin1969, 22 Ekim 2025)

Bu listenin çoğu maddesini yapmak için inanın para bile gerekmez. Sadece kararlık, iyi niyet, milleti düşünmek ve siyasî irade yeterlidir... Prof. Dr. Alkin’in de hatırlattığı üzere ‘adalet’ olmadan hiç biri olmaz...