GEZİ: FATİH YARGI - TİFLİS İZLENİMLERİM

Farklı coğrafyaları görmek, kültürlerle tanışmak ve yeni insanları anlamaya çalışmak yıllardır süregelen bir merakımdır. Bugüne dek 70’e yakın ülkeyi gezip gördüm.

Gürcistan, Karadeniz’in doğusunda yer alan; doğal güzellikleri, tarihî yapıları ve misafirperver insanlarıyla bilinen bir Kafkas ülkesidir. Başkent Tiflis, Kura Nehri’nin iki yakasına kurulmuş, yaklaşık 3 milyon nüfuslu bir şehirdir.

Hem Avrupa, hem Asya kültürlerinden izler taşıyan Tiflis; dar sokakları, renkli evleri, kaplıcaları ve lezzetli mutfağıyla turistlerin ilgisini çekmektedir.

Yola Çıkış

Bugün, 16 Nisan Çarşamba sabahı, Süleymaniye’deki vakfımızdan İstanbul Havalimanı’na taksiyle sadece 25 dakikada ulaştım. Sabah erken saat olduğu için İstanbul trafiği yok denecek kadar azdı; yoksa bu yol bazen bir saatten fazla sürüyor. Türk Hava Yolları’nın sabah 06.45’teki uçağıyla Gürcistan’ın başkenti Tiflis’e 09.00’da vardım.

Buz gibi bir hava, rüzgâr ve yağmurla karşılaştım. Havalimanından şehre gitmek için taksi ücretlerini araştırmıştım; Google, 15–20 GEL (Gürcistan para birimi) arası bir ücret gösteriyordu. Ancak resmî taksiciler 80 GEL istediler. Havalimanında etrafımı saran taksicilerden biriyle 40 GEL’e anlaştım. Fakat otelin önüne geldiğimizde şoföre 50 GEL uzattım; 10 GEL para üstü beklerken, şoför parayı alıp kaçıp gitti. Bir gün sonra Tiflis’ten Ermenistan’ın başkenti Erivan’a marşrutkayla (minibüs türü) 40 Lari’ye gittiğimde, bu tür olayların burada çok sık yaşandığını öğrendim.

Tiflis’te Şehir Turu

Aqua Hotel, Tiflis Özgürlük Meydanı’na oldukça yakın bir konumda yer alıyor.

Odaya yerleşip dışarı çıktığımda hava kapalı olsa da yağmur durmuş, hava da ılımıştı.

Bir kafede oturup Gürcülerin meşhur peynirli ve ıspanaklı pidesi (haçapuri) sipariş verdim ve böylece kahvaltımı yapmış oldum.

Bizim pidelere benziyor ama biraz daha farklı bir lezzeti var. Tiflis, yaklaşık 3 milyon nüfuslu bir şehir olsa da gezilecek yerler birbirine oldukça yakın. Bence şehri keşfetmek için bir gün yeterli.

Şeyh San’an Tepesi ve Üstad’ın İzinde

Kahvaltıdan sonra, Üstad Bediüzzaman’ın Tarihçe-i Hayat’ta geçen, Rus polisiyle yaşadığı konuşmayı hayalimde canlandırarak yaşamak istedim. Şeyh San’an Tepesi’ne doğru yola çıktım. Tepeye teleferikle de çıkılabiliyor; ancak rüzgârlı hava nedeniyle teleferik çalışmıyordu. Zor da olsa yaya olarak tepeye tırmanmaya devam ettim. Önce Tiflis’in tek camisi olan, tepenin yamacındaki Cuma Mescidi’ne gidip öğle namazımı eda ettim. Cuma Camii, “çift mihrablı cami” olarak da biliniyor. İlk olarak 1724 yılında inşa edilmiş, kısa süre sonra İran-Osmanlı savaşında tahrip olmuş. 1864 yılında tekrar genişletilerek inşa edilen camide bugün Sünnîler ve Şiîler birlikte ibadet ediyor.

Namazın ardından Şeyh San’an Tepesi’ne tırmandım. Zirveye ulaştığımda, Üstad’ın burada yaşadığı anıları yaşar gibiydim.

Üstad ve Rus Polisi: Tarihî Diyalog

Üstad Bediüzzaman, 31 Mart Vakası ve Divan-ı Harb-i Örfi Mahkemesi sonrasında 1910’larda İstanbul’dan Batum üzerinden Van’a giderken Tiflis’e uğrar. Şeyh San’an Tepesi’ne çıkar.

Dikkatle etrafı temaşa ederken yanına bir Rus polisi gelir ve aralarında şöyle bir konuşma geçer:

— Niye böyle dikkat ediyorsun?

— Medresemin planını yapıyorum.

— Nerelisin?

— Bitlisliyim.

— Burası Tiflis.

— Bitlis, Tiflis birbirinin kardeşidir.

— Ne demek?

— Asya’da, âlem-i İslâm’da üç nur birbiri arkasında inkişafa başlıyor. Sizde birbiri üstüne üç zulmet inkişafa başlayacaktır. Şu perde-i müstebidâne yırtılacak, takallüs edecek. Ben de gelip burada medresemi yapacağım.

— Heyhat! Şaşarım senin ümidine.

— Ben de şaşarım senin aklına! Bu kışın devamına ihtimal verebilir misin? Her kışın bir baharı, her gecenin bir nehârı vardır.

— İslâm parça parça olmuş.

— Tahsile gitmişler. Hindistan, İslâm’ın müstaid bir veledidir; İngiliz mekteb-i idadisinde çalışıyor. Mısır, İslâm’ın zeki bir mahdumudur; İngiliz mekteb-i mülkiyesinde ders alıyor. Kafkas ve Türkistan, İslâm’ın iki bahadır oğullarıdır; Rus mekteb-i harbiyesinde talim ediyorlar… (Tarihçe-i Hayat, Yeni Asya Neşriyat)

Tiflis’te Gezilecek Diğer Yerler

• Sameba Katedrali: Gürcistan Ortodoks Kilisesi’nin en büyük katedrali. Şehrin yüksek bir tepesinde yer alıyor.

• Eski Şehir Tiflis: Arnavut kaldırımlı sokaklar, geleneksel balkonlu evler, küçük dükkânlar.

• Narikala Kalesi: Tarihî kale, yakınlarında Cuma Camii, kükürtlü hamamlar yer alıyor.

• Rustaveli Caddesi: Şehrin en büyük caddesi; parlamento binası, kafe ve mağazalar bulunuyor.

• Kura Nehri: Tiflis’in içinden geçen büyük nehir. Yürüyüş yolları ve manzara noktalarıyla çevrili.

• Barış Köprüsü: Modern camdan yapılmış yaya köprüsü, Kura Nehri üzerinde yer alıyor.