Türkiye’de yayın yasakları, erişim yasakları, engellenen haberler ve kapatılan haber sitelerine her geçen gün bir yenisi daha ekleniyor. Mahkemeler tarafından alınan yayın yasağı kararı sayısı 2010 yılında sadece dört iken, 2020’nin ilk dört ayına kadar üç basamaklı oranlara ulaştı. Sadece 2018 ve 2019 yıllarında 150’ye yakın yasak getirildi. İnternet üzerinden engellenen ve silinen haber sayısı ise binlerle sayılmakta. Bu engellerin değerlendirildiği raporlar ise, muhtevaların siyasî boyutuna vurgu yapıyor.  Mahkemeler aracılığıyla alınan yayın yasağı kararları, olaylar ve şahıslar hakkında yayın yapmayı engelliyor. RTÜK verileri ise, 2010 yılından bugüne kadar geçen sürede mahkemeler aracılığıyla 600’ü aşkın yayın yasağı getirildiğini gösteriyor. DW Türkçe’nin haberine göre, yayın yasağı getirilen haber konuları arasında terör saldırıları, patlamalar, şehit haberleri, iş cinayetleri, yolsuzluk iddiaları, kadına şiddet dâvâları ile tecavüz davaları gibi farklı kamusal olaylar bulunuyor. 

Engelleme kurumlar aracılığıyla yapılıyor

17-25 Aralık sürecinde dört eski bakan hakkındaki “rüşvet ve yolsuzluk iddiaları” kapsamında açılan soruşturma, IŞİD’in Ankara katliâmı, Emine Bulut cinayeti ve Suriye’deki gruplara silâh taşıdığı ileri sürülen MİT (Millî İstihbarat Teşkilâtı) tır’larının durdurulması gibi olaylar, yayın yasağı getirilen konular arasında. Bu kapsamda mahkemeler aracılığıyla alınan yayın yasakları 2010’da dört iken 2015’te 37’ye, 2018’de ise rekor kırarak 164’e ulaşıyor. Sadece 2020’nin ilk dört ayında alınan ve RTÜK’ün internet sitesinde belirtilen yasaklar ise 40’a yakın. Türkiye’de haber muhtevalarına erişimi engelleyen bir diğer yasak da, 5651 sayılı internet kanunu üzerinden uygulanıyor. Erişimin engellenmesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurulu’nun (BTK) yanı sıra, sulh ceza hâkimlikleri, RTÜK, Din İşleri Yüksek Kurulu ve Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı gibi birçok farklı kurum ve kuruluş aracılığıyla da yapılıyor.

Eleştirel gazetecilik ihanet gibi görülüyor

Eleştirel gazeteciliğin ihanetle eş değer görüldüğünü belirten RSF Türkiye temsilcisi Önderoğlu, “Sulh Ceza Hâkimleri de, bu süreçte gerekçesiz bir kararla, yüzlerce internet haberi erişilmez kılabilecek keyfiyette hareket edebiliyor. İyimserliği korumak istiyoruz ancak göstergelerin çoğu daha da zorlu günlere işaret ediyor” yorumunda bulunuyor. Erişim engeli getirilen içerikler arasında, haber sitelerinin yanı sıra haber sayfaları da bulunuyor. İFÖD’ün BM 2020 Evrensel Periyodik İnceleme Mekanizması (EPİM) Kapsamında hazırladığı Türkiye raporunda ise, 2015’te toplamda yaklaşık 80 bin olan engellenmiş internet sitesinin, 2019 yılında yüzde 358 oranında artarak toplamda 288 bine ulaştığı belirtiliyor. Bir karşılaştırma yapmak gerekirse: 2006’da sadece dört site engellenmişti. Raporda, aynı zamanda, “Engellenen haber içeriklerinin çoğu siyasi liderlere, hükûmete ve devlet kurumlarına yönelik eleştirilerden oluşmaktadır” ifadesi yer alıyor.