Geçici düzenleme kalıcı oluyor

9.3.2023 itibarıyla AYM önünde bulunan ve makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan başvurular, geçici düzenleme ile Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonuna devredildi. 8. Yargı Paketiyle bu düzenleme kalıcı hale getiriliyor.

OHAL komisyonu gibi

Buna göre “makul yargılama süresinin aşılmasından” doğan hak kayıpları için başvurular Bakanlık Komisyonuna yapılacak. Orası aksi bir karar verirse AYM’ye gidilecek. Düzenleme, yargı yolunu geciktiren OHAL Komisyonunu hatırlattı.

***

AYM yoluna Komisyon bariyeri

9 Mart 2023 itibarıyla AYM önünde bulunan ve makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan başvurular, Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonu’na devredildi.

TİP Hatay Milletvekili Can Atalay ile ilgili verdiği “hak ihlali” kararı sonrasında Anayasa Mahkemesi (AYM) ile Yargıtay arasındaki kriz gündemdeyken iktidar, MHP’nin “AYM’nin yapısının değiştirilmesine ilişkin” talebinin aksine “Yüksek mahkemeye bireysel başvurunun kısıtlanması” hedefliyor. Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un “şubat ayı sonu gibi TBMM’ye sevk edileceğini ve üzerinde çalışmaların devam edeceğini” açıkladığı 8. yargı paketinde, AYM’ye ilişkin de dikkat çeken bir düzenleme yer alıyor. Türk yargısındaki en büyük sorunlardan birinin “makul yargılama süresi” olduğu biliniyor. Geçici düzenleme ile 9 Mart 2023 itibarıyla AYM önünde bulunan ve makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiği gerekçesiyle yapılan başvurular, Adalet Bakanlığı İnsan Hakları Tazminat Komisyonu’na devredildi.

Komisyon kalıcı olacak

Edinilen bilgiye göre, 8. Yargı Paketi’nde söz konusu düzenleme kalıcı hale getirilecek. Buna göre “makul yargılama süresinin aşılmasından” doğan hak kayıpları üzerine başvurular, AYM yerine Adalet Bakanlığı’ndaki “Tazminat Komisyonu”na yapılacak. Komisyonun aksi bir karar vermesi üzerine ancak AYM’ye bireysel başvuru yapılabilecek. İktidarın, bu hamlesi ise siyasi kulislerde “AYM’nin yapısının değiştirilmesinden yana tavır alan MHP’ye karşı AYM’nin yanında yer alıyor” şeklinde değerlendiriliyor. Cumhuriyet’in haberine göre Adalet Bakanı Tunç, “toplumdaki cezasızlık algısını kaldırmak” üzere pakette iki yıl ceza alan birinin “en az beş ay cezaevinde kalabileceği” bir düzenlemenin de yer alacağını, böylece “ceza ile orantılı denetimli serbestliğin getirileceğini” açıklamıştı. Ancak bu durumun mevcut cezaevi koşulları açısından da “sıkıntı yaratabileceği” dillendiriliyor. Cezaevlerindeki mahkûm sayılarının “hayli fazla olduğu” belirtilerek “Düzenleme ile herkes en az 5 ay süreyle cezaevine girerse, cezaevlerinin mevcut kapasitesi aşılır” yorumları da yapılıyor.

Hakarette uzlaşı yok

8. yargı paketinde yer alan bir diğer düzenlemenin de “hakaret suçlarında uzlaşmanın kaldırılmasına yönelik olduğu” belirtiliyor. Mevcut Ceza Muhakemeleri Yasası’nın 253. maddesi gereğince soruşturulması ve kovuşturulması takibi şikayete bağlı olan suçlar “uzlaştırma” kapsamında yer alıyor. Hakaret suçları da bu kapsamda değerlendiriliyor. Ancak kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu ve cumhurbaşkanına hakaret suçu uzlaştırma kapsamında olan suçlardan sayılmıyor. İktidar, yeni pakette yer alacak bir düzenleme ile hakaret suçlarındaki “uzlaşmayı” kaldırmayı hedefliyor. Uzlaşmanın kaldırılmasıyla da “bu suçu işleyen herkes için de cezaevi yolunun açılması” anlamına geliyor. “Uzlaşmanın kaldırılmasıyla” birlikte de “cezaevlerindeki suçlu sayısı artacak.”

Haber Merkezi