Hayırlı, şânlı, mübarek bir adetin ilk veya başlangıç devresi ne kadar sürûrlu ve heyecan verici ise, o adetin sonu veya bitiş safhası da o derece hüzün ve elem verici oluyor.
İşte, Osmanlı’daki saltanata geçiş adetlerinden biri olan meşhûr “Kılıç Alayı Merasimi” de, başlangıç ve sonu itibariyle aynen bu tarz hallerden çok çarpıcı bir örnektir. Ne hazindir ki, en hazin tören son padişah Sultan Vahdeddin’e nasip oldu.
Şimdi, şu bahtsız padişahın yaşamış olduğu o hazin hikâyeyi özetlemeye çalışalım.
*
Evet, Osmanlı tarihinde adet olduğu üzere, asırlardır yapılan kılıç alayı merasiminin sonuncusu, son padişah Sultan Vahdeddin için 31 Ağustos 1918’de yapıldı.
Kılıç alayı, yeni seçilen Osmanlı padişahları için düzenlenen en üst seviyedeki merasimin adıdır. Bir ismi de “kılıç kuşanma merasimi” olan bu törene, mânevî makam itibariyle en yüksek seviyede tutulan ve son derece hürmet edilen zatlar katılır. Onların huzurunda ve onların duâları eşliğinde kılıç kuşanma merasimi yapılır.
*
Eyüpsultan’daki Ebâ Eyyübe’l–Elsârî Hazretlerinin türbesini ziyaretle başlayan bu merasime, başta Şeyhülislâm, Nakibuleşraf ile Konya Çelebileri iştirak ederler. Çelebiler, Mevlevî şeyhleridir. Nakibuleşraf ise, Hz. Peygamber’in (asm) neslinden olduğu senetlerle tescilli, yani neseben seyyid olan kimselerdir.
(Ara notu: Peygamber soyundan olan Nakibuleşraf, kılıç alayı merasiminde olduğu gibi, vefat eden padişahların defin merasimi esnasında da birinci derecede vazife alırlar. Sultanların naaşını türbeye yerleştirmede öncelikli olan Nakibuleşraf, kabre tevdi edilen zâtın Hz. Peygambere (asm) komşu olması için ayrıca dualar eder.)
*
Tekrar sadede dönecek olursak… Sultan Vahdeddin için yapılan son kılıç alayına, ayrıca o tarihte Bingazi’den (Libya) İstanbul’a gelen Şeyh Sünûsî Hazretleri de iştirak etmişlerdir.
Padişahlar, bu merasimde okunan çeşitli duâlar eşliğinde ecdadlarının türbelerini de ziyaret ederek, nihayet Topkapı Sarayına gelip otururlardı. Ancak, yeni tahta geçen padişah, kendi ceddinden önce Kâinatın Efendisini (asm) Medine’deki evinde misafir eden Sultan Eyüb Hazretlerinin türbe-mezarını ziyaret ederlerdi. İlk büyük merasim de burada yapılırdı.
Daha öncekiler gibi, Sultan Vahdeddin için de aynı merasim yapıldıı. Eyüp’ten Edirnekapı’ya gelen Sultan Vahdeddin’e—adet olduğu üzere—şehrin anahtarları teslim edildi.
Daha sonra Fatih Camii’ne gelen padişah ve kılıç alayı, Sultan Fatih ile Sultan Selim’in türbelerini ziyaret etti. Ardından Divanyolu üzerindeki II. Mahmud ile Sultanahmet ve Ayasofya civarındaki padişah türbeleri ziyaret edilerek Topkapı Sarayına geçildi.
İşte, son padişah için yapılan son kılıç alayı merasiminin özet bir hikâyesi…