Daha önce Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de Körfez ülkelerine benzer bir gezide bulunmuşlardı.

Erdoğan ve beraberindekilerin Körfez ziyaretindeki gündem maddeleri dış kaynak temini, varlık satışı, yatırımlar vd. Seçimler sonrasında yeni ekonomi yönetiminin işbaşına gelmesiyle birlikte, ekonomideki sorunları çözmek için finansman/kaynak arayışına gidildi. Dış borç geri ödemeleri, cari açığın finansmanı, depremin getirdiği maliyetler, TL’nin değer kaybederek dövizin yükselmesi başlıca problemlerdir.

Elbette zikredilen problemler enflasyon, işsizlik, gelir dağılımının bozulması, alım gücünün düşmesi, fiyatların artması gibi sosyo-ekonomik sorunlara da yol açıyor. Dolayısıyla en temel dış kaynak arayışı istihdam sağlayacak doğrudan yabancı sermayenin sabit yatırım yapması olmalıdır. Aksi takdirde mevcut varlıkların satışı, ilgili sektörde belirli bir süre için rahatlama sağlayabilir. Ancak etkisi uzun dönemli değildir.

Türkiye 2011’de başlayan Arap Baharı/Uyanışı sürecinde Suudi Arabistan ve BAE’yle bozulan ilişkilerini son birkaç yıldır düzeltmeye çalışıyor. BAE’nden Şeyh Muhammed Bin Zayed başkanlığındaki heyetin 24 Kasım 2021’de Türkiye’yi ziyaretiyle iki ülke ilişkileri ivme kazanmaya başladı. Ardından 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli depremde uluslararası yardımlaşmanın da etkisi olacak ki, Türkiye-BAE Kapsamlı Ortaklı Anlaşması (KOA) 3 Mart 2023’te imzalandı.

Türk heyeti son Körfez ziyaretlerinde enerji, altyapı, savunma, turizm, ihracat finansmanına yönelik anlaşmalar yaptı. Özellikle BAE ile yapılan anlaşmaların toplamda 50,7 milyar dolar değerinde olduğu belirtiliyor. Birde Türkiye’de 10 milyar dolar civarındaki Katar yatırımlarının arttırılması hedefleniyor. Ayrıca Türkiye-Katar diplomatik ilişkilerinin 50. yıl dönümü münasebetiyle iki ülke liderleri ortak bildiriye imza attılar.

Ancak Türkiye’nin dış borç geri ödemeleri, cari açık ve depremin getirdiği maliyetler için bir yılda 200 milyar dolar dış kaynak bulması gerekiyor. Bununla birlikte Türkiye’de Suudi Arabistan, Katar ve BAE’nin doğrudan yabancı sermaye yatırımlarındaki payının sadece 407 milyon dolarla yüzde 17,7 düzeyinde. Toplam içerisinde BAE’nin payı ise 310 milyon dolar. 

Körfez ziyaretlerinde ne kadar oranda doğrudan yabancı sermayenin istihdam odaklı sabit yatırım gerçekleştireceğine dair söz alındı bilinmiyor. Fakat mevcut Körfez sermayesinin doğrudan 407 milyon dolarlık yatırımının, Türkiye’nin 200 milyar dolar dış kaynak ihtiyacını karşılamadığı görülüyor.

Türkiye’nin ekonomik sorunlarını aşabilmesi için Körfez’e ek olarak, Batılı yatırımları da çekebilmesi gerekiyor. Bunun için yabancı sermayenin yatırım yapacağı ülkede kendisini güvende hissetmesi için aradığı kriterler var. Bunlar hukukun üstünlüğü ilkesinin uygulanabilirliği, demokrasi, hürriyetler, şeffaflık ve ekonomik istikrar…

Kısa dönemde yurt dışından getirilecek kaynağın, enflasyonun ateşini söndüremeyeceği ileri sürülüyor. Ekonomide yatırım ortamının iyileştirilerek yapısal düzenlemelere ve çözümlere ihtiyaç var.