Bu bir zihniyet: ”Eli delik ve kör adam”.

Bir unsur, bir insan, bir özellik veya bir şahıs mıdır?

‘Eli delik’ten maksat, israftır. ’Kör adam’dan maksat ise, manevî körlüktür. Manevî değerler adına yapılan tahribatı da buna ekleyebiliriz. Yani, manen körlüktür. Her şeyi maddede aramaktır ki, Bediüzzaman, bu hususta, ”Her şeyi maddede arayanların akılları gözlerindedir, göz ise, maneviyatta kördür” der.

Demek ki, ’Kör adam’ ifadesine muhatap, bir insan ve zihniyetidir. ’Eli delik’ özelliğine sahip olmakta, israf yönüyle insana has bir özelliktir.

Sonuç itibariyle; “Eli delik ve kör adam” tabiri insana has bir özelliktir. 

Peki kimdir bu insan ve insanlar? Böylesine olumsuz insanlardan südur eden olumsuz zihniyetin eğitime yansımaları mevcut mudur?

Eğitimde israf ve maneviyat yoksunluğu

Mevcut sistem içinde, yönetimlerin defalarca yayınlamakta oldukları tasarruf genelgeleri adıyla yapılmak istenen israfı önleme tedbirleri ne kadar geçerli olmaktadır? İnsandan kaynaklanan israflar eğitimde diz boyu maalesef. Bununla birlikte, sistemdeki olumsuzluklar zaten başlıbaşına israf teşkil etmektedir. Maddî yönden yapılan israfın manevî alanda da sürdüğü muhakkaktır. Manevî değerlerin, insanımıza yakışmayan ve bir bütünlük içinde insanımızın fıtratıyla özdeşleşmeyen kriterler içinde eğitime yansımış olması da ayrı bir israftır. Doğru İslâm adına yapılması gerekenlerin yapılmadığı sürekli tartışılan meseleler olarak söylenmekte ve binmektedir.

Manevî değerlerin rafa kaldırıldığı geçmiş yıllardaki durumların hâlâ mevcut sistem içinde var olduğu da izahtan varestadır.

Risalelerden bir değerlendirme

Eğitime yansımalarının olumsuzluğa sebep olduğu mezkûr zihniyetle alâkalı bir değerlendirmede, Risale-i Nur şaheserlerinin satıraralarında mevcuttur. 

Bediüzzaman Hazretleri bu hususu değerlendirirken şunları ifade eder:

“Sefahat ve lehviyat için gayet israf ile, elinde mal durmaz, israfata akar. Darb-ı meselde deniliyorki, ’Filan adamın eli deliktir’ yani çok müsriftir.’ (Şuâlar, s. 920)

Eğitime yansımalarını müşahede ettiğimiz israfla alâkalı şu ifadelerin yanı sıra, bir de ’Kör adam’ vurgusu mevcutki, Bediüzzaman Hazretleri bu hususta şu yorumu yapar:

“Bir gözünde teshir edici manyetizma bulunur. Hatta rivayetlerde ”Bir gözü kördür’ diye nazar-ı dikkati gözüne çevirir. Yalnız münhasıran bu dünyayı görecek bir tek gözü var ve akibeti ve ahireti görebilecek gözleri olmamasına işaret eder.” (A. g. e, s. 939)

Bütün bu ifade ve değerlendirmelerden sonra, akıl ve vicdanların hakem olarak tutularak mevcut sisteme enine boyuna bir nazar gezdirilsin. Ve ciddî bir incelemeye tabi tutulsun ki, hakikaten, ”Eli delik ve kör adam” ifadesiyle şekillenen zihniyetin mevcut eğitim sistemindeki yansımaları ve tahribatları ortaya çıksın.